I-bob. Maktabgacha yoshdagi bolalarni milliy ruhda tarbiyalashning nazariy asoslari

57 
XULOSA 
Xulosa o‘rnida shuni aytish mumkinki, o‘ziga xos tarbiya vositasi bolgan 
ertaklar bolajonlar uchun juda qiziqarli va qadrlidir. Ertaklar bolaning dunyo 
qarashini kengaytrib uning hayotga ongli munosabatini shakllantradi. Bola ertak 
orqali yahshilik va yomonlik, ezgulik va yovuzlikni bir biridan farqlashni o‘rgatadi 
bu tushuncha uning pisixalogiyasida bir umrga muhrlanib voyaga yetganidan keyin 
u ezgu ishlarga odatlanadi. Har bir ona, tarbiyachi ertaklarni bolalarga obrazli va 
qiziqarli tarzda aytib berilsa, bolalar hayoti davomida ezgulik, yaxshilik, 
insonparvarlik hamda vatanparvarlik tuyg‘usida voyaga yetadi. Bola xatti-
harakatidagi emotsional buzilishlarni, albatta o‘yinlar, o‘yinchoqlar, bolaning 
tasviriy faoliyati, musiqa, teatr va umuman aytganda, san’at yordamida ham 
to‘g‘rilasa bo‘ladi. Lekin bolalar uchun eng tushunarli va sevimli usul bu – ertakdir. 
To‘g‘ri tanlangan ertak yordamida boladagi ko‘plab muammolar – qo‘rquv, injiqlik 
kabilarni yo‘qotish unda qat’iyat va irodani shakllantiradi. Ertaklarni faqatgina 
psixologik terapiyadagina qo‘llamay, balki oila davrasida muntazam qo‘llash 
bolalik davridagi eng iliq hislarni bola xotirasida muhrlashga imkon beradi. Ertaklar 
bolaning muammolaridan kelib chiqqan holda tuzilishi, ertak terapiyasini o‘tkazish 
mobaynida bolaning har bir xatti-harakatiga ahamiyat berib borilishi lozim.Bolaning 
individual xususiyatlaridan kelib chiqqan holda ertakni qabul qilish darajasini 
muntazam kuzatib borish lozim.Maktabgacha ta’lim va tarbiya olti yoshdan yetti 
yoshgacha bo‘lgan bolalarni boshlang‘ich ta’limga bir yillik majburiy tayyorlashni 
ham nazarda tutadi”,- deb ta’kidlangan. Hayotimizda hal qiluvchi ahamiyatga ega 
bo‘lgan ta’lim-tarbiya tizimi haqida gapirganda, Abdulla Avloniy bobomizning 
dono fikrlarini takror va takror aytishga to‘g‘ri keladi: tarbiya-biz uchun yo hayot- 
yo mamot- yo najot-yo halokat-yo saodat-yo falokat masalasidir . Qaysi sohani 
olmaylik, biz zamonaviy yetuk kadrlarni tarbiyalamasdan turib biron-bir 
o‘zgarishga, farovon hayotga erisha olmaymiz. Bunday kadrlarni, millatning 
sog‘lom genofondini tayyorlash, avvalo, maktabgacha ta’lim tizimidan boshlanadi. 
Maktabgacha ta’lim tizimi uzluksiz ta’limning birlamchi, eng asosiy bo‘g‘ini 

58 
hisoblanadi. Mutaxassis va pedagoglarning ilmiy xulosalariga ko‘ra, inson o‘z umri 
davomida oladigan barcha axborot va ma’lumotning 70 foizini 5 yoshgacha bo‘lgan 
davrda oladi. Ana shu dalilning o‘zi bolalarimizning yetuk va barkamol shaxs bo‘lib 
voyaga yetishida MTT tarbiyasi qanchalik katta ahamiyatga ega ekanini yaqqol 
ko‘rsatib turibdi. Bunga qo‘shimcha isbot qidirib uzoqqa borishning hojati yo‘q. 
MTT tarbiyasini olgan bola bilan MTTga bormagan bolani solishtirganda, ularning 
fikrlash darajasi oʻrtasida yer bilan osmoncha farq borligini sezish qiyin emas. 
Shuning uchun ham biz maktabgacha ta’lim tizimini qayta ko‘rib chiqish masalasini 
davlat siyosati darajasiga ko‘tarib, bu borada katta ishlarni boshladik. Agar shu ishni 
har tomonlama puxta o‘ylab amalga oshirmasak, butun ta’lim tizimida sifat 
o‘zgarishiga erishishimiz, ta’limning uzluksizligini ta’minlashimiz qiyin bo‘ladi. 
Bugungi kunda maktabgacha ta’lim tashkilotlari tarmog‘ini kengaytirish, ularning 
moddiy-texnik bazasini mustahkamlash, yangi MTTlar qurish bo‘yicha davlat 
dasturi qabul qilinib, amalga oshirilmoqda. Rivojlangan davlatlar tajribasi hisobga 
olinib, nodavlat ta’lim tashkilotlari, jumladan, nodavlat MTT tarmog‘ini 
kengaytirishga ham katta ahamiyat qaratilmoqda. Bu esa tizimda sog‘lom raqobatni 
shakllantirish hamda ta’lim xizmatlari turini ko‘paytirishga xizmat qiladi.

Download 0,59 Mb.