m)
dastlab batterflyay (50 yoki 100 m), keyin yana
shuncha kesmani chalqancha, brass va krol usulida suzib o'tadi.
Zamonaviy sportcha suzish olimpiada o‘yinlari dasturida
egallagan o‘miga ko‘ra, ikkinchi (yengil atletikadan keyin) sport
turi bo‘lib, unda suzuvchilar medallaming 32 komplekti uchun bahs
yuritadilar.
48
II BOB. SPO RTCH A SUZISH TEXNIKA ASOSLARI
Suzish texnikasi deganda, harakatlami mutanosib ravishda na-
moyon qilish tushuniladi. Bu esa, ma’lum harakat qoidalariga rioya
qilgan holda oddiy suvda cho‘miluvchiIar suzishidan farqi qolmay
qoladi. Buning uchun, avvalo, suzishning shakli, harakat usullari va
shu harakatlaming o ‘zaro qovushishi, mos kelishi talab etiladi.
Shunda sportchi o‘zining tashqi va ichki kuchlarini yuqori
darajada safarbar qila oladi. Suzuvchining muntazam ravishda “bir
qolipga tushib suzish” tabiatini egailashi bora-bora uning individual
suzish texnikasiga aylana boradi. Endi o ‘zining butun harakat va
funksional
imkoniyatlarini
o ‘z
texnikasi
asosida
ro‘yobga
chiqaradigan boiadi. Bu, odatda, individual texnika deyiladi.
Individual texnika qoida o iaro q , doimiy ravishda rivojlantirib,
takomillashtirib borishni talab etadi. Individual texnika qanchalik
takomillashsa, u shunchalik yengil ko‘chadigan bo‘lib boradi va
yangidan - yangi turlar mashq qilish imkoniyati tug‘iladi.
Suzish texnikasini qanchalik sust yoki tez takomillashtirib
borishda, yuqorida aytib o ‘tganimizdek, sportchining yoshi, bo‘yi,
gavda qismlari rivojlanganligining o ‘zaro nisbati, vazni, oyoq va
shu suzuvchiga xos uning shaxsiy qobiliyati muhim ahamiyatga ega.
Sportchining jismoniy chiniqqanligi, kuchi va qayishqoqligining
roli, o ‘z-o‘zidan ayonki, juda zarur.
Bulami bilganimiz holda endi suvning o ‘z tabiati, suvda
muallaq turish va harakatlanish qonuniyatlari haqida to ‘xtab o ‘tsak.
Siz bu kursgacha gidrostatika va gidrodinamika tushunchalarini
anglab yetgansiz.
Demak, gidrostatika suzuvchi tanasining suvdagi muvozana-
tini ifodalasa, gidrodinamika suzuvchi tanasining suvdagi harakatini
ifodalaydi. Shundan kelib chiqib, suzuvchining muayyan harakatlari
majmuasi natijasida uning suvda oldinga siljib borishiga dinamik
suzish deyiladi. Gidrodinamikadan dinamik suzish kelib chiqqa-
nidek, gidrostatikadan statik suzish kelib chiqadi. Buni quyidagicha
izohlash mumkin. Masalan, odam gavdasi hech bir harakatlanmay
49
ham m a’lum vaqt mobaynida suvda qalqib tura oladi, suvda
cho‘milganlarning jam i buni yaxshi biladi. Xuddi mana shu m a’lum
vaqt davomida odam gavdasining suv betida yoxud uning biror
qatlamida muallaq turish holati yuqorida tilga olgan statik suzish
bo‘ladi.
|
