33
O‘sib kelayotgan yosh avlodda, o‘smirlarda sharm-hayo, iffat, odamlar o‘rtasida
o‘zini tuta bilish, xushmuomalalik, poklik va shu kabi ajoyib fazilatlarni takomillashtirish
yoshlar orasida jinsiy tarbiyani to‘g‘ri olib borishda juda muhim rol o‘ynaydi. Yosh
avlodni o‘z jinsiy his-tuyg‘ularini boshqara bilishga o‘rgatish esa jinsiy tarbiyaning muhim
vazifalaridan biri hisoblanadi. Ana shu mas’uliyatli ishni, avvalo, oila,
maktabgacha
tarbiya muassasalari va maktab amalga oshiradi. Jinsiy tarbiya umumiy tarbiyaning
tarkibiy qismi bo‘lgani uchun bu masalada ota-onalar asosiy ro‘l o‘ynaydilar. Pedagog va
vrachlar bu borada ularga yordam berishlari kerak. Jinsiy tarbiyada bir qator masalalar
borki, ularni tibbiyotchilar ishtirokisiz hal qilib bo‘lmaydi. Bular yoshga xos gigiena
xususiyatlarini
belgilash, tegishli gigienik sharoitlar yaratish, ba’zi kasalliklar va
salomatlik uchun zararli odatlarning oldini olish va hokazolardir.
Gigiena va sanitariya masalalari,
shuningdek, o‘g‘il va qiz bolalarning o‘zaro
munosabatlari asoslari bilan bogiiq bo‘lgan axloqiy masalalar, bo‘lajak oilaparvar kishi
hususiyatlarini tarkib toptirish, «erkin muhabbat» nazariyasi
va axloq qoidalariga xilof
bo‘lgan boshqa nazariyalarga murosasizlikni tarbiyalash haqidagi bilimlar — «Gigiena va
jinsiy tarbiya», «Oilaviy hayotga tayyorlash» dasturlarida o‘z ifodasini topadi. Bu
fanlarning vazifasi talabalarga faqatgina zarur ma’lumotlar berish, ularda gigienik
malakalar hosil qilish emas, balki yosh avlodning ongiga sog‘lom turmush tarzi
tushunchalarini singdirishdan iborat.
Gigienik tarbiya biror maqsadga qaratilgan, bolalarning yoshini hisobga olgan holda
amalga oshiriladi. Gigienik tarbiyaga talablar quyidagilardan iborat:
—sog‘liqni saqlashga doir darslarda olingan bilimlarni mustahkamlash, kengaytirish
va chuqurlashtirish;
—yoshlarni salomatlikni saqlash sohasidagi eng muhim voqea va erishilgan yutuqlar
bilan tanishtirish, ularda biologiya sohasidagi bilimlarga qiziqish uyg‘otish;
—yoshlarning sanitariya mustaqilligini
rivojlantirishga, turmush va mehnatda
34
sanitariya madaniyati, sog‘lom turmush tarzini shakllantirishni amalga oshirishga yordam
berish.
O‘sib kelayotgan yoshlarga jamiyatda o‘z o‘rnini topib, uni boshqarish, o‘z taqdirini hal
qilish va fikrini amalga oshirishda gigienik ta’lim berishning ahamiyati katta.
Ularni hartomonlama sog‘lom qilib, o‘z salomatligining qadriga etishga nisbatan
mas’uliyatlarini
kuchaytirish, gigienik tayyorgarlikni oshirish zarurligini aniqlash vaunga
sharoit yaratish usullarini o‘rgatish ayniqsa zarurdir.
Jinsiy tarbiyani amalga oshirish maqsadida qizlarga «Qizlar gigienasi», o‘g‘il bolalarga
«Yigitlar gigienasi» asosida bilim berish maqsadga muvofiqdir.Teri tanosil kasalliklari
haqida tushuncha berish ham gigienik va jinsiy tarbiyaning mazmuniga bevosita
taalluqlidir. OITS (orttirilgan immunitet tanqisligi sindromi)
kasalligi haqida umumiy
ma’lumot va uning inson salomatligiga ta’siri haqida keng tushunchalar berish bilan
birgalikda yoshlarni ogoh bo‘lishga chorlash zamirida ularning ongida sog‘lom turmush
tarzini shakllantirish muhim ahamiyat kasb etadi.
