umumlashtirishlardan yoki qoidalardan, m unosabatlardan va predm etga tegishli
m ahoratlardan ham da o'rganilayotgan mavzudan tashkil topadi. M azmun o'qituvchi
bolalam ing o'rganishi uchun nimani rejalashtirishini,
istalgan bilim ni, tushunchani va
m ahoratlam i haqiqatda bola qanday o ‘rganishini ham o ‘z ichiga oladi. Mazmunli
o'rganish borasida o'qituvchi turlicha imkoniyatlarni berishi mumkin bo'lgan
usullam ing ayrim lari quyidagilardir40:
-bolalam ing yangi matcm atik yoki ilmiy tushunchalam i tushunishlariga yordam
berish uchun o'quvchilar bilan predmet, jism lardan
foydalanish;
-birgina o'qish darajasidan k o ‘ra ko'proq matnlardan foydalanish;
-matn m ateriallari
bilan
ishlayotgan
bolalam i q o ilab-quvvatlash va qiyin
bajariladigan masalalar uchun turlicha o ‘quvchilam ing ham korligi sharoitlaridan
foydalanish;
-qiyin o ‘zlashtirishi
kuzatilgan, nam oyishga ehtiyoj sezgan bolalarga metod tanlash
va qaytadan o'qitish;
-turlicha o'quvchilarga asosiy tushunchalam i yetkazib berish usullari sifatida matn,
m agnitofon, videolardan foydalanish (m ultimediya).
A gar bolalarga mazmunli b o ig a n va qiziqarli o 'q u v dasturlarini yaratsak,
shunda ulami qiziqtira olam iz va dars jarayonlariga ishtiyoq bilan qatnashadilar.
Shuningdek, agar bolalarga e ’tibor berilm asa yoki ularga g ‘am ho‘rlik ko'satilm asa,
ular yom on xulq-atvorga ega b o iish lari mumkin. Ayniqsa,
agar ular uyda yetarli
darajada g 'am h o 'rlik yoki e ’tiborga ega b o im a sa lar, ular e ’tiborga muhtoj b o iish lari
mumkin. Bundan tashqari, biz (kattalar sifatida)
ayrim xulq-atvorlam i qabul
qilm asligim iz mum kin, biroq bu bolani shaxs sifatida qabul qilm aslikni aslo
anglatm asligi lozim. Boladan yom on xulq-atvom i ajratib olish muhim.
To'rtinchidan: M aktab, sin f va o 'quvchilar jam oalarida bir-birini xurmat qilish
qoidalariga amal qilishlari zarur.
M a’lum bir xulq-atvor m uam m osiga sabab b o iu v c h i narsalam i aniqlash uchun
biz ajoyib kuzatish va qayd qilish m ahoratlariga ega b o iis h im iz zarur.
Beshinchidan: biz bolalar faol ravishda jalb etilgan va rag'batlantirilgan
muhitni yaratishim iz zarur. Bu barcha bolalam i kuchli va teng o ‘qitishdir.
Shuningdek, bu - o'qituvchi har doim nazorat qiluvchi
shaxs em asligini anglatadi,
biroq u bolalar, ota-onalar va boshqa o'qituvchilam i o ‘z ichiga olgan muammoni
yechuvchilar jam oasining a ’zosi hisoblanadi.
Oltinchidan: T a ’lim metodlari um um ta’lim maktabi uchun ham,
inklyuziv
maktab uchun ham umumiy hisoblanadi. Biroq, qo'llanilishi jihatidan bir-biriga aynan
o'xshash b o im a y d i, ulaming o'zlashtirishiari o 'zig a xos bo'lganligi sababli, ta ’lim
metodlari ham o 'zig a xos m azm unga ega b o ia d i. Bitta um um iy, universal ta ’lim
usluli b oim aydi. Darsda o'qituvchi turli ta iim m etodlaridan foydalanadi. O'qitish
metodlarini tanlash quyidagi bir qator omillarga: yordamchi maktabning hozirgi
bosqichdagi
taraqqiyoti,
o'quv
fani,
o'rganiladigan
materialning
mazmuni,
o'quvchilarning yoshi va ulam ing rivojlanish xususiyatlari ham da ulam ing o'quv
materialini egallashga tayyorgarlik darajasiga bog'liq bo'ladi.
