|
Inshootlarni qurish va ekspluatatsiya
|
| bet | 67/106 | | Sana | 16.05.2024 | | Hajmi | 17,83 Mb. | | #238557 |
Bog'liq 5. AVTOMOBIL YO‘LLARIDAGI SUN’IY1docx| 12.3-rasm. Tepa nogabaritlikni bartaraf etish
Undan sо‘ng shtolnya mahkamlovi bо‘ylama chorqirralar, ustunlar va tirgaklardan ilingan untersug bilan kuchaytiriladi; u kalottalarni ishlashga kirishiladigan joylarida о‘rnatiladi (12.3b-rasm); kalottaning uzunligi, tonnel ravog‘ini о‘rab turgan jinsning qattiqligiga bog‘liq holda aniqlanadi. Ishni tugallash arafasida ravoqning tosh (beton) termasi kо‘chirib olinadi va metall krujalalarga muvaqqat yog‘och qotirgichlar о‘rnatiladi.
Eski ravoqning tosh termasini kо‘chirib olish va о‘rab turgan tog‘ jinsini yangi profilining tarhigacha kovlash otboyka bolg‘a yordamida yoki saqlab qolinayotgan terma ahvoliga va muhandis-geologik sharoitlarga bog‘liq holda – portlatish usulida bajariladi. Ravoq kovlanganidan sо‘ng metall krujalalar ustiga bо‘ylama yog‘och tо‘sinlar yotqiziladi hamda ustunlar orqali ularga atrof muhitning yuki uzatiladi. Kalottani kovlash tonnel о‘qidan ikkala tarafga qarab simmetrik tarzda olib boriladi. Qolip krujalalarini о‘rnatib, hamda yangi ravoqni betonlab ishlar yakunlanadi.
Metall krujalalar aro oraliqlarga yog‘och qolip krujalalari yotqiziladi, ularni shtenderlar bilan qotiriladi, ular ortiga qolip kiritiladi va birdaniga har ikki tarafidan beton ravon qatlamlar kо‘rinishida yotqiziladi (12.3,v-rasm). Yotqizish borasida beton vibratorlar bilan uzluksiz shibbalanadi. Beton о‘zining loyihaviy mustahkamligiga erishgach qolip va yog‘och krujalalar yechib olinadi, metall krujalalar esa olib tashlanadi. Yangi terma va tog‘ jinsi aro bо‘shliqlarni tо‘ldirish uchun.
Kuchsiz gruntlarda tomyopmani mahkamlash uchun, zaboy tarafdan tayanch halqasiga о‘rnatiladigan maxsus surib chiqarma metall quvurlar qо‘llaniladi. Yarimshchit old tarafida, uning ostida, shuningdek uning ortida, yarimshchitni joydan-joyga kо‘chirish bilan birgalikda relslar bо‘ylab suriladigan, kо‘chma seksiyalari о‘rnatiladi. Krujalalar ravog‘ining tashqi sirtida, harakatdagi yо‘lni hamda о‘tib borayotgan poyezdlarni kо‘chirilayotgan termadan yoki tog‘ jinsidan tasodifan tosh tushib lat yeyishidan panalaydigan metall listlar yotqiziladi.
Yarimshchitning orqa qobig‘i osti krujala seksiyasida tyubinglar yotqizish uchun, yо‘naltiruvchi yoy, ikkita gidravlik domkratlar, ikkita chig‘irlardan iborat bо‘lgan moslamalar montaj qilinadi. Yarimshchitning orqa qismida obdelka ortiga sement-qumli qorishma haydash uchun nasos о‘rnatiladi. Tonnellarni tashqi usulda qayta tiklash.
Ushbu usul ishlarni poyezdlar harakatida amalda tanaffuslarsiz olib borish imkoniyatini beradi, bu esa ularni sezilarli soddalashtiradi, tezlashtiradi hamda ularning mehnat talabligini kamaytiradi. Biroq, u jinsning yetkazib ishlanishining ichki usuldagiga qaraganda biroz kо‘proq hajmini talab qiladi. Tonnellarni bunday usulda qayta tiklashda ishlarni olib borishning ikki varianti mavjud: shchitli mexanizatsiyalangan majmua va tog‘li usul yordamida.
Qayta tiklashning tog‘li usulida profil mavjud obdelkani qotirgichlar uchun tayanch sifatida ishlatib, ba’zi holllarda esa yangi ikki izli obdelka uchun krujalalar sifatida foydalanib, mavjud obdelkaning tashqi konturi bо‘ylab kovlab yetkaziladi.
Mavjud konstruksiyaning ahvolidan qat’iy nazar, barcha ishlar yuk kо‘taruvchi krujalalar va qoliplarni о‘rnatishdan boshlanib, ular eski obdelkani kо‘chirib olinganidan keyingina yechib olinadi. Bu holda ham tonnel profilini ishlab tobiga yetkazishning ikki varianti mavjud:
tepadan pastga tomon hamda pastdan tepaga qarab, huddi yangi tonnellarni butkul ochiq profil va tayanch yadroli usulda qurishda qо‘llaniladiganlaridek
12.3. Yaxlit beton va temirbeton tonnel qoplamalarning buzilishlari. Yig‘ma temirbeton va cho‘yan qoplamalar nuqsonlari
Tonnel qoplamasi tonnel suniy bо‘shlig‘ini qulashdan saqlovchi,tonnel inshootlarningeng muhim qismidir. Noqulay muhandis-geologik va gidrogeologik sharoitlarda, tog‘ bosimining jadal tasir qilishda, shuningdek iqlim, seysmik yoki boshqa omillar tasirida qoplamada loyihada qabul qilingan hisobiy zо‘riqishlardan keskin farqlovchi о‘riqishlarlar hosil bо‘lishlari mumkin.
Tonnel qoplamalaribuzilishlari kо‘p hollarda birdaniga paydo bо‘lmay, ma’lum vaqt davomida rivojlanib, tо‘g‘ri kо‘rinishlarga ega bо‘ladilar.Bu buzilishlarni, ularni boshlanishi davrida aniqlash va tez bartaraf etish choralarini kо‘rish lozim.
Konstruksiyadagi nuqson paydo bо‘lish sabablariga kо‘ra quyidagi turlarga bо‘linadilar:
|
| |
