|
Investitsiya
|
| bet | 31/147 | | Sana | 12.02.2024 | | Hajmi | 3,07 Mb. | | #155232 |
Bog'liq Кафедраси “Инвестиция ва инновациялар-fayllar.org2 – savol bayoni. Uzluksiz makroiqtisodiy barqarorlik, iqtisodiy o‘smishing yuqori sur’atlarini ta’minlash, tuzilmaviy o‘zgarishlarni izchil amalga oshirib borish, iqtisodiyotning tayanch va ijtimoiy infratuzilmalarini bosqichma-bosqich modernizatsiyalashtirib borishni ta’minlashga qaratilgan O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha harakatlar strategiyasida xalqaro moliyaviy institutlar bilan hamkorlik ko‘lamining o‘sib borishiga zamin yaratmoqda.
Xalqaro valyuta fondi (XVF) 1945 yilda tashkil etilgan va o‘sha 186 ta mamlakat a’zo. XVFning maqsadi a’zomamlakatlar valyuta-moliya siyosatini muvofiqlashtirish, to‘lov balansini tartibga solish va valyuta kursining barqarorligini qo‘llab-quvvatlash uchun qarz berish hisoblanadi. Buning uchun fond to‘lov balansida qiyinchiliklar sezayotgan o‘z a’zolarini moliyalashtiradi, ularning xo‘jalik yuritish usullarini yaxshilashga qaratilgan texnik yordam ko‘rsatadi. Kreditlarni berish va qaytarish to‘lov balansi muammosining xususiyatlari hamda holatlariga bog‘liq tarzda farqlanadi (5.1 – jadvalga qaralsin).
5.1-jadval
XVF kreditlash shartlari
Kreditlash
mexanizmi
|
To‘lov
shartlari
|
Muddati (yil hisobida)
|
Eng uzoq muddat
|
Kutilayotgan muddat
|
Davriylik
| |
«Stend-bay» krediti
|
Asosiy stavka + marja
|
3,25-5
|
2,25-4
|
Har kvartalda
| |
Kengaytirilgan kreditlash
|
Asosiy stavka + marja
|
4,5-0
|
4,5-7
|
Har yarim yilda
| |
Qoplovchi moliyalash
|
Asosiy stavka
|
3,25-5
|
2,25-4
|
Har kvartalda
| |
Favqulodda yordam
|
Asosiy stavka
|
3,25-5
|
—
|
—
| |
Qo‘shimcha zaxiralarni qoplash
|
Asosiy stavka + marja
|
2,5-3
|
2-2,5
|
Har yarim yilda
| |
Kambag‘allikka qarshi va iqtisodiy o‘sishni qo‘llab-quvvatlash
|
Yillik 0,5%
|
5,5-10
|
-
|
-
|
Aytish joizki, hozirda XVF kreditlash siyosatining asosini “Stend-bay” kreditlar tashkil etadi. Bunday kredit to‘g‘risidagi shartnomaga asosan a’zo mamlakatlar to‘lov balansida qisqa muddatli muammolarni bartaraf etish uchun odatda 12 – 18 oyga belgilangan miqdorda kredit olish huquqiga ega bo‘ladilar.
Kengaytirilgan kreditlash mexanizmi. XVF kengaytirilgan kreditlash mexanizmi bo‘yicha a’zo mamlakatlar belgilangan miqdorda kredit olish huquqiga ega bo‘lgan holda bunday kredit odatda, uch-to‘rt yilga beriladi. Ushbu mexanizm asosida ajratilgan mablag‘lar a’zo mamlakatlarda to‘lov balansi holatiga sezilarli salbiy ta’sir ko‘rsatuvchi tuzilmaviy xususiyatga ega muammolarni bartaraf etishga xizmat qiladi. Qoplovchi moliyalash, u kambag‘allikka qarshi va iqtisodiy o‘sishni qo‘llab-quvvatlash mexanizmi sifatida e’tirof etiladi, ya’ni:
qo‘shimcha zahiralarni moliyalash mexanizmini.
qoplovchi moliyalashni. Qoplovchi moliyalash 1963 yilda joriy etilgan bo‘lib, jahon bozorlarida tovar xom-ashyo narxining o‘zgarishi natijasida eksport tushumi kamomadi hosil bo‘lgan yoki oziq-ovqat importi qiymatining o‘sishiga duch kelgan mamlakatlarga taqdim etiladi.
Favqulodda yordam. Ushbu tartib favquloddagi holatlar tufayli to‘lov balansida yuzaga kelgan muammolarni bartaraf etishda a’zo mamlakatlarni qo‘llab-quvvatlash maqsadida 1962 yilda joriy etilgan. 1995 yilda a’zo mamlakatlarda harbiy mojarolar tufayli ularning institutsional va ma’muriy salohiyatiga putur etkazilgani sababli mazkur tartibni qo‘llash miqyosi yanada kengaytirilmoqda.
|
| |
