925
кутилаётган хавф-хатар ва йўқотишлар
50
деб тушунган. Иқтисодий категория
сифатида тавакалчилик бу юз бериши мумкин ёки мумкин бўлмаган ходиса,
жараён сифатида тавсифлаш мумкин. Агарда ушбу ходиса, жараён юз берса уч
турдаги иқтисодий натижа кузатилади:
Салбий ( мағлубият, зарар, йўқотиш),
Нолга тенг натижа,
Ижобий (ютуқ, манфаат, фойда).
Лапуста М.Г фикрига кўра тавакалчилик бу иқтисодий субъект, ўзининг
иқтисодий фаолият дастури натижасига кўра башорат қилинган даражага
нисбатан қўшимча сарф-харажатларни ўсиши ёки режалаштирилган фойдага
нисбатан кам даражада фойдани олиши тавсифидаги таҳдид
51
деб баҳолаган.
Республикамиз иқтисодчи олимларидан Ш.Зайнутдинов.,Ж.Тўраев., В
Тошбоевлар “Тавакалчилик вазиятни аниқлаш мумкин бўлган ва амалга
оширувчи ҳодисалар эҳтимолидаги ноаниқликлар хилма-хиллигиш
52
деб
таъриф беришган. Тадбиркорлик фаолиятида тавакалчилик масаласи
Президентимиз Ш.М.Мирзиёевнинг маърузаларида ҳам ўз ифодасини топган.
“Фаол тадбиркорлик бизнес фаолиятини инновацион, яъни замонавий
ёндашувлар, илғор технология ва бошқарув усуллари асосида ташкил этадиган
иқтисодий йўналишдир. Фаол тадбиркор деганда, биз рақобатбардош маҳсулот
ишлаб чиқаришга қодир, энг муҳими, янги иш ўринлари яратиб, нафақат ўзини
ва оиласини боқадиган, балки бутун жамиятга наф келтирадиган ишбилармон
инсонларни тушунамиз”
53
Тахликали вазиятини бартараф этиш мақсадида субъект танлов қилади ва
уни амалга оширишга харакат қилади. Бу жараён ўзида тавакалчилик
тушунчасини ифода этади. Бу ҳолат қарорни қабул қилиш ва уни амалга
50
.
Балабанов И.Т. Риск – менежмент.-М.: Юнити. 1997.-192.
51
. Лапуста М.Г. Риски в предпринимательской деятельности М.: ИНФРА. 1998. -135.
52
. Ш.Зайнутдинов., Ж.Тўраев., В Тошбоев “Риск менежмент” -Т.: 2005 – 128 Б.
53
Мирзиёев Ш.М. Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг Олий
Мажлисга Мурожаатномаси