|
Bitiruv ishi bo’yicha maslaxatchilar
|
| bet | 2/16 | | Sana | 14.05.2024 | | Hajmi | 227,7 Kb. | | #232308 |
Bog'liq Diplom bbbBitiruv ishi bo’yicha maslaxatchilar
№
|
Bo’limlar nomi
|
Maslahatchi
(F.I.O.)
|
Topshiriq berildi
(imzo,sana)
|
Topshiriq bajarildi
(imzo,sana)
|
1
|
Kirish
|
|
|
|
2
|
Asosiy qism
|
|
|
|
3
|
Texnologik qism
|
|
|
|
4
|
Hisob qismi
|
|
|
|
5
|
Mehnat muhofazasi va ekologiya
|
|
|
|
6
|
Xulosalar
|
|
|
|
7
|
Foydalanilgan adabiyotlar
|
|
|
|
Bitiruv ishini bajarish rejasi
№
|
Bitiruv ishi bosqichlarining nomi
|
Bajarish muddati (sana)
|
Tekshiruvdan o’tganlik belgisi
|
1
|
Kirish
|
|
|
2
|
Asosiy qism
|
|
|
3
|
Texnologik qism
|
|
|
4
|
Hisob qism
|
|
|
5
|
Mehnat muhofazasi va ekologiya
|
|
|
6
|
Xulosalar
|
|
|
7
|
Foydalanilgan adabiyotlar
|
|
|
Bitiruv ishi rahbari ____________________________ _______
(familiyasi, ismi, sharifi) (sana)
Topshiriqni bajarishga oldim_____________________ _______
(familiyasi, ismi, sharifi) (sana)
Topshiriq berilgan sana ____________yil.
MALAKAVIY BITIRUV ISHINING MUNDARIJASI
I.Yozuv – izoh qismi
I
|
KIRISH
|
|
II
|
ASOSIY QISM
|
|
2.1
|
|
|
2.2
|
|
|
2.4
|
OKMK AJ korxonalarga tegishli oqova suvlar tahlilida ishlatiladigan optik analiz turlari
|
|
III
|
OQOVA SUVLAR TAHLILINING TEXNOLOGIK QISMI
|
|
3.1
|
Suv tarkibidagi xlor ionini aniqlash
|
|
3.2
|
Suv tarkibidagi nitrat ionini konsentratsiyasini fotokolorimetr qurilmasi yordamida aniqlash
|
|
3.3
|
Sanoat oqova suvlari muhitini aniqlash
|
|
3.4
|
Suv tarkibida mavjud elementlarni optik-emission metodda aniqlash
|
|
3.5
|
Suv tarkibidagi ammoniy ionini aniqlash
|
|
3.6
|
Suv tarkibidagi nitrit ionini aniqlash
|
|
IV
|
HISOB QISMI
|
|
4.1
|
Oqova suvlar tarkibidagi xlor ionini miqdorini hisoblash
|
|
4.2
|
OKMK korxonalari oqova suvlari tarkibidagi nitrit ionini hisoblash
|
|
4.3
|
|
|
V
|
IQTISODIY QISM
|
|
VI
|
MEHNAT MUHOFAZASI
|
|
VII
|
XULOSA
|
|
VIII
|
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR ROʻYHATI
|
|
KIRISH
KIRISH
Inson hayotining ajralmas moddalaridan biri boʻlgan suv nafaqat oziq-ovqat, balki tozalash maqsadida ham isteʼmol qilinadi. Lekin toza suv zaxiralaridan foydalanish hozirgi oʻzgaruvchan iqlim sharoitlari va ekologik muvozanatlarning yomonlashuvi tufayli tobora jiddiy muammoga aylanib bormoqda. Biroq, barcha insonlar ishonchli va toza suvdan foydalanish huquqiga ega. Birlashgan Millatlar Tashkilotining qarori, shuningdek, barcha uchun toza, ishonchli, toza va qulay suvni taʼminlash va bu borada inson salomatligini himoya qilish uchun saʼy-harakatlarni amalga oshirish kerakligini taʼkidlaydi.
Tabiiy manba suvlarida karbonat va bikarbonat ionlari kabi bir qancha moddalar eritiladi. Bikarbonatlar suvning gidroksidi boʻlishining eng muhim shakli, yaʼni kislotani neytrallashtirish qobiliyatidir. Bikarbonatlar tuproqdagi asosiy moddalar boʻyicha karbonat angidridning taʼsiridan hosil boʻladi. Tabiiy suvlarda karbonat va gidroksidning yuqori gidroksidi boʻlishida ham omildir. Suvning gidralligini aniqlash uchun pH oʻlchovlari amalga oshiriladi
Suvdagi xlorid kontsentratsiyasi yuqori boʻlsa, u lazzat va asma muammolarini keltirib chiqaradi va suv tarmogʻi, yuvish, idishlarni yuvish va suv isitgichlarining ishlashiga salbiy taʼsir koʻrsatadi. Xlorid miqdori barcha tabiiy suvlarda turli konsentratsiyalarda mavjud. Asosan, xlorid miqdori suvning tarkibidagi minerallar miqdori ortib boradi. Shuning uchun togʻlarda, yer osti suvlarida, daryo va oqimlarda suv manbalarida xlor kislotasi past boʻladi. Haddan ortiq miqdordagi xlorid oʻz ichiga olgan suv tarmoq tizimlari va metall quvurlarga zarar etkazadi. Yer usti suvlarining ifloslanishini aniqlashda xlorid aniqlash muhim parametrdir.
Karbonat va bikarbonat ionlaridan tashqari, suv, xlorid va sulfatning ishqoriyligi ham laboratoriyalarda ichimlik suvi va ichimlik suvi bilan bogʻliq boʻlgan boshqa koʻplab sinov va tahlillar mavjud.
Koʻpgina sinov va tekshirish tashkilotlari singari korxonamiz ichimlik suvi va suvni muhofaza qilishni taʼminlash maqsadida keng miqyosli oʻlchov, test, tahlil, tekshirish va nazorat xizmatlarini taqdim etadi. Ushbu sohadagi asosiy xizmatlar quyidagilardir:
Fizikokimyoviy tahlil
Mikrobiologik tahlil
Dengiz suvi tahlillari
Suv sifatini tahlil qilish
Suvning ifloslanishi va uni ifloslovchi manbalar
Suvning ifloslanish darajasi ayniqsa rivojlangan kapitalistik mamlakatlarda yuqori boʻlib, baʼzi joylarda suvlarni tozalash masalasi chinakam «milliy masala»ga aylanib bormoqda. Germaniyada oqava suvlarning yarmidan koʻpi, AQSH da esa uchdan bir qismi toʻliq tozalanmay daryo va koʻllarga quyiladi. Yaponiya, Angliya, Gollandiya, Belgiya va Frantsiyaning koʻpgina rayonlarida, shuningdek Skandinaviya mamlakatlarida ham daryo va koʻllar suvi yuqori darajada ifloslangan. Eng iflos daryolardan biri Yevropaning yirik suv arteriyasi hisoblangan Reyn daryosidir. Bu daryo boʻyida joylashgan sanoat korxonalarining oqava suvlari toʻgʻridan-toʻgʻri daryoga tushadi. Bu suvlar miqdori yiliga taxminan 60 mln. m. kubni tashkil qiladi. Shuning uchun bu daryoda baliq ham yashayolmaydi, choʻmilish esa qatʼiyan taqiqlab qoʻyilgan. Shunday fikrni Missisipi daryosi haqida ham aytish mumkin. Bir paytlar zilol suv oqqan bu daryo hozirgi vaqtda «Amerikaning oqava suvlari zovuri»ga aylanib qolgan. Suvi oʻta ifloslangan daryolarning umumiy uzunligi Angliyada 1,5 ming km, AQSH hududida esa 2 ming km.dan ziyod. Vashington yaqinidan oqib oʻtadigan Potomak daryosi tubida yotgan iflos choʻkindilar qatlamining qalinligi 3 metrdan ortiq.
Hozirgi kunda okean va dengizlar suvining ifloslanishi ham oshib bormoqda. Chunki ularga daryo suvi bilan oqib kelib tushayotgan turli xildagi tuzlar, ogʻir metallar va radioktiv moddalar mikdori koʻpayib bormoqda. Bundan tashqari okean va dengizlarning bagʻrida zaharli moddalarning koʻmib tashlanishi, suv tagida yadro qurollarining portlatilishi, suvga neft va neft mahsulotlari toʻqilishi ham gidrosferani jiddiy ifloslamoqda. Masalan, bundan 60 yil ilgari Boltiq dengizi ostiga 7 ming tonna mishyak mustahkam konteynerlarga solinib koʻmib tashlangan edi. Holbuki miqdori uncha koʻp boʻlmagan bu mishyak butun dunyo aholisini zaharlashga yetadi. Hozirgi kunda konteynerlar devori zaiflashib, ichidagi zaharli moddaning suvga chiqish xavfi bor.
Okean va dengiz suvlarining neft mahsulotlari bilan ifloslanish koʻlami ham katta. Hisoblarga koʻra 1 l. benzin 100 litr suvni, 2 litr neft 200 ming litr suvni ifloslaydi. Suvga toʻkilgan 1 tonna neft 12 kmGʻkv maydon suvining ustida plyonka hosil qiladi. Holbuki okeanlar suviga har yili oʻrtacha 10 mln. tonna neft va neft mahsulotlari toʻkiladi. Buning koʻp qismi turli sabablarga koʻra halokatga uchragan tankerlarga toʻgʻri keladi. 1968 yilda Angliya va Frantsiya oraligʻida halokatga uchragan birgina «Torri-kanon» tankeridan okean suviga 119 ming tonna neft quyildi. Buning oqibatida 500 kmGʻkv maydon suvining usti 20 mm qalinlikdagi plyonka bilan qoplandi.
Okeanlar suvining ayniqsa radioaktiv moddalar bilan ifloslanish yomon oqibatlarga olib keladi. 1954 yilda AQSH tomonidan Tinch okeanida sinab koʻrilgan vodorod bombasining portlatilishi 25,6 ming kmGʻkv maydondagi suvni va undagi barcha tirik organizmlarni nurlantirdi. Eng yomoni nurlangan baliqlarning uzoq rayonlarga suzib ketishi va ovqatlanish zanjiri orqali bu kasallikning boshqa hayvonlar va inson organizmiga oʻtishidir.
Ichki suv havzalarining ifloslanishiga, asosan, sanoatdan va aholining maishiy turmushidan chiqayotgan oqava suvlarning yetarlicha tozalanmasdan daryo va koʻllarga tashlanishi sabab boʻlmoqda. Keyingi 30 yil mobaynida kishilar tabiatdan insoniyat tarixi davomida olganidan koʻra uch baravar koʻp boyliklarni olib oʻzlashtirdi va shunga muvofiq chiqindilar miqdori ham keskin koʻpayib ketdi. Hozirgi kunda kishilar 8-9 mln. turdagi mahsulotlarni ishlab chiqarishni oʻzlashtirganlar. Bo’lar orasida tabiatda uzoq vaqt parchalanmaydigan kimyoviy zaharlar, radioaktiv moddalar va plastmassa mahsulotlari bor-ki, ular butun biosferani va shu jumladan gidrosferani ifloslovchi jiddiy manbalardan boʻlib qolmoqdalar. Kundalik turmushdan chiqadigan oqava suvlardagi chiqindilar tarkibi bir-biriga oʻxshash boʻladi va ularni tozalash birmuncha oson. Lekin sanoat oqavalarining chiqindilar tarkibi juda xilma-xil boʻlib, ularni tozalash ancha qimmatga tushadigan murakkab jarayondir. Sanoatdan chiqadigan oqava suvlar miqdori ayniqsa rivojlangan kapitalistik mamlakatlarda koʻp. AQSH sanoati 50 km.kub, Germaniya sanoati esa 10 km.kub oqava suv chiqaradi. Bu miqdordagi oqavani tozalab ulgurish mushkul ish, shuning uchun ham, aytib oʻtilganidek, AQShda jami oqava suvlarning uchdan bir qismi, Germaniyada esa yarmidan koʻpi ifloslangan holicha suv havzasiga tashlanadi.
Markaziy analitik laboratoriya kombinatning mahalliy sex laboratoriyalaridan tashkil etilgan boʻlib, uning dastlabki vazifasi texnologik mahsulotlarni aniqlash edi.
Mustaqil tarkibiy boʻlinma sifatida "Olmaliq KMK" AJ Markaziy analitik laboratoriyasi (MAL) 1967 yilda tashkil etilgan.
Har yili kombinatning moddiy-xomashyo bazasi kengayishi va ishlab chiqarish quvvatlarining barqaror rivojlanishi bilan Markaziy tahlil laboratoriyasining maqsad va vazifalari oʻzgardi.
Hozirgi vaqtda Markaziy analitik laboratoriyasi kombinatning tarkibiy boʻlinmalarida joylashgan 9 ta boʻlimdan iborat, yaʼni:
probirka tahlili va kimyoviy-tahliliy ishlar bo ʼ limi;
tahlil va uslubiy ishlarning fizik-kimyoviy usullari boʻlimi;
tadqiqot va atrof-muhitni muhofaza qilish boʻlimi;
buzilmaydigan nazorat boʻlimi;
NPO PRM va TS analitik nazorat boʻlimi;
Angren quvur zavodining analitik nazorat boʻlimi;
Chadak ruda boshqarmasining probirka-tahliliy nazorat boʻlimi;
Angren ruda boshqarmasining tahlil-tahlil nazorati boʻlimi;
"Kauldi"RU sinov-tahlil nazorati boʻlimi.
Faoliyat turi:
Markaziy tahlil laboratoriyasining maqsadi zamonaviy tahlil usullarini oʻzlashtirish, asboblar parkini modernizatsiya qilish, kadrlarni oqilona joylashtirish va xodimlarning malakasini doimiy ravishda oshirish orqali buyurtmachiga yuqori sifatli sinovlarning kafolatini taʼminlashdan iborat.
Laboratoriya minerallarning kimyoviy tarkibini tahlil qilish boʻyicha barcha ishlarning bajarilishini taʼminlaydi, bu konlarda qazib olish yoʻnalishini, fabrikalar va fabrikalardagi texnologik jarayonlarning sifatini, xom ashyo va yordamchi materiallarning sifatini, kombinat tomonidan ishlab chiqarilgan barcha tayyor mahsulotlar standartlari talablariga muvofiqligini aniqlaydi. Ish joylarini nazorat qiladi, shuningdek shovqin, tebranish, atmosferaga ifloslantiruvchi moddalar emissiyasi darajasini instrumental oʻlchaydi, metall konstruksiyalarni ultratovush tekshiruvi va nuqsonlarni tekshiradi.
MAL da har kuni mingdan ortiq namunalar tahlil qilinadi. Bunday keng koʻlamli turli xil ishlarni bajarishda belgilangan tartibda tasdiqlangan xalqaro standartlar va oʻlchov usullari qoʻllaniladi.
Oʻzbekiston akkreditatsiya organida OzDSt 3410 "sinov laboratoriyalari uchun texnik kompetentsiyaga qoʻyiladigan umumiy talablar" standartiga muvofiq TSSB texnik kompetentsiyani tasdiqlash tartibidan muvaffaqiyatli oʻtdi.
Mustaqillik yillarida MAL da atom-absorsiya, spektrning uchqun va yoy qoʻzgʻalishi bilan optik-emissiya, induktiv-bogʻlangan plazma bilan optik-emissiya va rentgenospektral florisent tahlil usullari ishlab chiqilgan, joriy etilgan va muvaffaqiyatli qoʻllanilgan. Taniqli dunyo firmalarining analitik uskunalari ishlatiladi: "PerkinElmer", "Mettler Toledo", "Sartoruos", "SPECTRO", "LECO", "ELTRA" va boshqalar.
Laboratoriya ishchilari va muhandis-texnik xodimlarining yuqori asbob-uskunalari, malakali xodimlari tahlilchilar jamoasiga rivojlanish istiqbollari, nomenklaturani kengaytirish va kombinat tomonidan ishlab chiqarilgan tayyor mahsulotlarga boʻlgan talabning oshishi bilan bogʻliq barcha vazifalarni muvaffaqiyatli bajarishga imkon beradi.
MAL jamoasi London qimmatbaho metallar bozori assotsiatsiyasi (LARDM) tizimida "Good Delivery"maqomi uchun sinov ishlarini oʻtkazish doirasida oʻz vakolatlarini muntazam ravishda tasdiqlaydi.
Laboratoriya bir necha bor oltin, mis, rux, Kumushning davlatlararo standart namunalarini taqqoslash sinovlari va sertifikatlash orqali malaka tekshiruvidan oʻtgan.
"Olmaliq KMK" AJ MAL kombinatning har qanday boʻlinmasiga ish samaradorligi va samaradorligini oshirish ustuvorliklarini amalga oshirish uchun ishonchli sherikdir.
Rangli, noyob va qimmatbaho metallarni oʻz ichiga olgan mineral xom ashyo va sanoat texnogen chiqindilarini kompleks qayta ishlash sohasidagi tadqiqotlar natijalari umumlashtiriladi. Gidrometallurgik va kombinatsiyalangan pirometallurgik va gidrokimyoviy texnologiyalarning istiqbollari koʻrsatilgan. Optimal texnologik qayta ishlash sxemalari tavsiya etiladi. Oltin tarkibidagi oltinning xatti-harakatlari va tarkibida oltin boʻlgan rudalar va materiallarni qayta ishlashning turli jarayonlari boʻyicha geokimyoviy va texnologik tadqiqotlar oʻtkazildi. Korxonalar muhandislari va texnologlari, shuningdek rangli metallurgiya va kimyo sanoati oʻqituvchilari va ilmiy xodimlari uchun.
|
| |
