|
rtasidagi savdo vujudga kelgan mehnat taqsimotini aks ettirar va jahon tarixigaBog'liq Jahon-ijtimoiy-iqtisodiy-geografiyasi- betlik3, nimatov-audit-oraliq, 17maktab Talabnoma, 1-mavzu, komil-xorazmiy-g-azalnavisligining-adabiy-estetik-omillari (1), 4, Builder, Kiberhuquq javoblari yakuniy, 1-maruza, 2-maruza, 19 ASRDA GIGIYENASI TARIXI, Mustaqillik yillarida davlat boshqaruvi tizimida amalga oshirilg-fayllar.orgrtasidagi savdo vujudga kelgan mehnat taqsimotini aks ettirar va jahon tarixiga
kirgan ko’plab karvon yo’llarini ochib berdi (Buyuk Ipak yo’li, Yantar yo’li,
“varyaglardan greklarga tomon” yo’l). Ayni paytda uzoq masofali savdo nihoyatda
murakkab, xavfli va kp bosqichli edi, vositachilar qlidan qoMiga o’tish bevosita
muloqotni yqqa chiqarar edi. Mintaqaviy sivilizatsiyalarning har birida dunyo
haqida egotsentristik tasawur hosil bo’lgan: markazda metropoliya joylashgan,
uning atrofida - saitanatning qolgan qismlari va harbiylar bilan soliq yig’uchilar
yetib boradigan joylar, atrofda - g’aroyib lkalar ular haqida vositachi savdogarlar
malumot beradi.
Qadimgi xaritalarning eng mukammallaridan biri - Klavdiy Ptolemey
(yermizdan awalgi II asr) dunyo xaritasi aynan shunday tuzilgan. Unda ilk bor
yerning sharsimon shakli aniq chizilgan. Markazda - ellinlar yerlari va ularning
mustamlakalari. Xaritaning sharqiy chekkasida “xitoyliklar” yashaydigan yerlar
belgilangan. Holbuki, xitoyliklar o’zlarini qadim davrlardan buyon “Chjun-go” -
“markazdagi davlat” deya ataydi.
Shuni ta’kidlash zarurki, qadimgi buyuk saltanatlar aholisi bizning
zamonamizga maqbaralar va xarobalari bilan emas, kplab xalqlar, hatto butun
dunyo sivilizvtsiyasining moddiy va ma’naviy boyliklariga xos amal qiluvchi
qadriyatlari bilan yetib kelgan. Buyuk saltanatlardan bizga qoldirilgan meroslar
hajmi birdek emas. Bu hol saltanatlar rivojlanishi tarixiga hamda ularning sobiq
hududlarida keyinchalik qaror topgan kuchlar nisbatiga bog’liq blgan.
Saltanatlar tarixini shartli ravishda to’rtta davrga blish mumkin: 1) zakda,
metropoliyada “energiyani jamlash”; 2) bu “energiyaning" portlashi - istilolar,
|
| |