|
“Ta’lim muassasalarida boshqaruv va o‘quv sifatiniBog'liq ЖДПУ Мактаб менежменти 06 12 22 Анжуман тўплам 425
“Ta’lim muassasalarida boshqaruv va o‘quv sifatini
takomillashtirish muammolari” – respublika ilmiy-amaliy konferensiyasi
JIZZAX DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI
06.12.2022
tuzilmaviylik, konstantlik va saylovchanliklar ishtirok etadi. Shuningdek, idrok o‘z ichiga
farklash, ko‘rib tanib olish, ulchash, nazorat, baholash va boshqa xarakatlarni oladi. Tashqi dunyo
predmetlari va hodisalarini idrok kilish bo‘yicha faoliyat xayot jarayonida xamda idrok kilish
ob’ektlari ustida amaliy ish olib borish jarayonida shakllanadi.G‘ozievning ta’kidlashicha ta’lim
jarayonida idrok maksadga muvofik perseptiv faoliyatga aylanib va tobora murakkablashib boradi,
natijada talabada kuzatish, nazrat kilish, farklash imkoniyati oshadi. Idrok ning takomillashuvi
o‘qituvchining bevosita rahbarligida amalga oshadi. Idrokning rivojlantiradigan muhim
vositalaridan biri narsa va hodisalarning o‘xshash va farkli alomatla rini ajratish ukuvini tarkib
toptirishdir⁴.
Kasb ta’limida pedagogik ijodkorlik dinamik hodisa, murakkab ochiq tizim, shaxs xaetiy
dasturi sifatida namoyon bo‘ladi. Zamonaviy ijodkor ukituvchi pedagogik faoliyatning
reproduktiv usuli va ijodkorlikdan birini tanlashda nafaqat o‘zligini, hayotiy maqsadlarini
ro‘yobga chiqaradi, u o‘zini sifat jihatidan o‘zgartiradi, psixologik to‘siqlarni yengadi, kasbiy
ahamiyatli sifatlarini rivojlantirish imkoniyatlarini kidiradi, o‘z pedagogik konsepsiyasini ishlab
chiqadi. Umuman olganda, o‘kituvchining pedagogik faoliyati uchun birinchidan innovatsion
yo‘naltirilgan, ikkinchidan, ijodkorlik faoliyati jarayonida individuallik sifatida o‘ziga
yo‘naltirilganlik xos bo‘ladi⁵.
Zamonaviy talablarga javob beradigan tablim tizimida esa, maksad insonning shaxsiy
imkoniyatlarini ustirish, ilgaridan ma’lum bo‘lmagan predmetlarga oid va ijtimoiy vaziyatlarda
uzining kompetentliligini namoyon kila olish kobiliyatlarini rivojlantirishdan iborat, bunda
mazmun - shu maksadga erishishni ta’minlovchidir.Pedagogik texnologiya didaktik yoki metodik
tizimning tarkibiy kismi xisoblanadi. Masalan, metodik tizim nimani o‘qitish, nima uchun o‘kitish,
kanday ukitish kabi masalalarni hal etishga qaratilgan bo‘lsa, o‘qitish texnologiyasi, eng avvalo,
kanday kilib samarali o‘qitish mumkin degan savolga javob beradi. Umuman olganda, shunchaki
jaraën (sanoatda yoki boshqa sohalarda) texnologiya bulavermaydi, kachonki u oldindan
rejalashtirilgan, yakuniy natija bo‘lgan mahsulotning xususiyatlari va unga erishish vositalari
oldindan aniqlab olingan, ushbu jarayonni amalga oshirish uchun barcha shart- sharoitlar maqsadli
ravishda shakllantirilgan va nihoyat bu jarayon ishga tushirilgan" bo‘lsagina texnologiya
maqomiga ega bo‘ladi.Faollashtirilgan (kontekstli) ta’limda o‘qitishning yangi zamonaviy
shakllari hamda an’anaviy shakllari uygunlashtirilgan xolda mavjud bo‘lib, o‘kuv faoliyatida real
kasbiy faoliyatga xos bo‘lgan vaziyatlarni modellashtirish imkoni yaratiladi, bunda ta’lim va
tarbiya jarayonlari orasidagi uzilish barham topadi, talaba o‘kuv va bo‘lajak kasbiy faoliyatlari
sub’ekti sifatida o‘zini namoyon qilish imkoniyatiga ega bo‘ladi, zamonaviy mutaxassis modeliga
mos keladigan kasbiy kompetentligi shakllanib boradi. Bo‘lajak kasb ta’limi o‘kituvchisining
ijodkorligini rivojlantirish uchun zarur bo‘lgan shartlar sifatida kuyidagilarni e’tirof etish
mumkin²:
-o‘zlashtirilgan ijtimoiy tajribalarni qayta ishlash, izlanuvchanlik va ijodkorlik faoliyatlarida
namoyon bo‘ladigan anik ifodalangan kasbiy yo‘naltirilganlik, bilimlarni egallash faolligi;
-pedagogik faoliyatda ko‘p uchraydigan har qanday nostandart vaziyatlarda mustaqil
ravishda qaror qabul qila olishga, shuningdek, yaxlit pedagogik jarayonning barcha vokea va
hodisalarini, dalillarini tahlil qila bilishga asos yaratadigan ilmiy tafakkurni rivojlantirish;
-jamiyat madaniyatini va jahon madaniyatini yegallaganlik, ta’lim olish jarayonini
anglaganlik,uzining pedagogik kobiliyatlarini takomillashtirish, o‘zo‘zini rivojlantirishga
yo‘nalganlik, tadkikotchilik faoliyatini rivojlantirish kabi keng doirani o‘z ichiga olgan mustaqil
ta’limni tashkil etish;
-talabalarni kasbiy faoliyatga tayerlashni individuallashtirish orqali akliy va amaliy
faoliyatida o‘zining individual uslublariga ega bo‘lish imkonini beradigan ta’limni tashkil etish
Ijodkorlikni rivojlantirish uchun bugungi kunda kasb ta’limi ukituvchilarini tayyorlashda
bo‘lajak mutaxassislardan kuyidagi sifatlar talab qilinadi:
-ular yukori darajadagi bilim va kasbiy ko‘nikmalar asosida:
-ular pedagogik faoliyatni va ishlab chikarish jarayonini tahlil qila oladigan:
|
| |
