424
“Ta’lim muassasalarida boshqaruv va o‘quv sifatini
takomillashtirish muammolari” – respublika ilmiy-amaliy konferensiyasi
JIZZAX DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI
06.12.2022
to‘g‘risida” 997-son qarori / “Qonun hujjatlari ma'lumotlari milliy bazasi”, 10.12.2018 y.,
09/18/997/2289-son.
4. Ismailov A.A. O‘quvchilarning ta'limdagi yutuqlarini baholash tizimini xalqaro talablar
asosida takomillashtirishning nazariy va institutsional asoslari// Ta'lim va innovatsion tadqiqotlar
jurnali, 2-son, 2022. – b. 92–103.
5. Matkarimov A. PISA xalqaro baholash dasturi asosida o‘quvchilarning tayanch
kompetensiyalarini shakllantirish/ ped. fanl. fal. dokt. … diss. avtoref. – t.: 2022. – b. 56.
BO‘LAJAK KASB TA’LIMI TALABALARINING IJODKORLIGINI
RIVOJLANTIRISH XUSUSIYATLARI
Sanakulova Z.A.
JDPU, Umumiy pedagogika kafedrasi katta o‘qituvchisi
Mamlakatimizda ta’lim tizimini rivojlantirish orkali
har tomonlama yetuk barkamol,
mustakil fikrlashga kodir, irodali faol va ijodkor pedagoglarni tayyorlashga katta e’tibor
berilmokda. Ta’lim tizimini islox kilish bilan birga kadrlar tayyorlashning yangi tizimi yaratildi
O‘qitish metodikasini rivojlantirish va optimallashtirish, ta’lim
jaraenida ilgor pedagogik
o‘qitishning zamonaviy didaktik vositalarini ko‘llash bo‘yicha izlanishlar olib borilmokda. Oliy
ta’lim muassasalarida malaka talablari bo‘lajak kasb ta’limi o‘qituvchilarining ijodkorligini
rivojlantirishning pedagogik shart sharoitlari,
mexanizmi, metodlarini ishlab chikishga xam
aloxida e’tibor qaratmokda. Yoshlarning shaxsiy rivojlanishi ular- ning ijodiy fikrlash,
mustakillik, faollik munosabatlarining boyib borishi, dunyokarashlarining o‘sib borishi, o‘z-o‘zini
nazorat qilishga bo‘lgan extiyojlarning shakllanishi kabi holatlar bilan tavsiflanadi. Bo‘lajak kasb
egalari, shuningdek, o‘kituvchilar uchun ham ta’lim muassasalarida ta’lim olish jarayoni insonda
mexnat faoliyatini muvaffaqiyatli amalga oshirishda ahamiyatli xisoblangan kasbiy bilim, ta’lim
sifati, kompetentlik va dara- jali mezonlar asosida rivojlantirish hamda O‘zini
takomillashtirishning eng maqbul doridir. Mavzu buyicha izlanishlar olib borgan boshqa olimlar
ilmiy asarlari asosidagi taxlil. Turli mualliflar tomonidan e’lon kilingan
kasbiy kompetensiya
muammolari tugrisidagi ilmiy makolalarda ijodiy izlanish eng asosiy sifatlardan biri ekanligi qayd
etiladi.¹
Taniqli olim N.A.Muslimovning takidlashicha ijodkorlikni tadkik kilish mustakil talim
olish va ijodiy individuallikni rivojlantirish maksadida ijodkorlik jara- yenlarini tashkil kilish va
boshqarishning ijo- diy jaraenii innovatsion amalietda model- lashtirish aynan yaratuvchanlik
faoliyatda shax- sning kreatin potensiali rivoj topadi) bilan boglik
maqbul shakllarini aniklash
imkonini berdi bu urinda yuzaga keladigan murakkablik ijodiy xamkorlik faoliyatini yaxshirok
tashkil qilish hamda boshqarish bilan belgilanadi, zero, bunda ongli
ijodiy individuallikning
tugridan-tugri anglanmaydigan jarayonlari ham shakllanadi.²
A.A. Verbiskiyning fikriga ko‘ra, ijod korlikni tadqiq qilish mustakil talim olish va ijodiy
individuallikni rivojlantirish maksadida ijodkorlik jarayonlarini tashkil qilish va boshqarishning
ijodiy jarayonni innovatsion amaliyotda modellashtirish (aynan yaratuvchanlik faoliyatda
shaxsning kreativ potensiali rivoj topadi) bilan boglik makbul shakllarini aniklash imkonini berdi.
Bu o‘rinda yuzaga keladigan murakkablik ijodiy hamkorlik faoliyatini yaxshirok tashkil kilish
hamda
boshkarish bilan belgilanadi,zero, bunda ongli ijodiy individuallikning tugridan-to‘g‘ri
anglanmaydigan jaraenlari xam shakllanadi.¹
S.L.Rubinshteynning fikriga ko‘ra, sezish fakat his etish obrazigina emas, balki pred-
metning yoki hodisaning tegishli sifatiga yo‘naltirilgan bilish faoliyati bo‘lib ham hisoblanadi.
Olim sezishni tadkik etib: "sezish insonning hal qilayotgan masalasiga bo‘lgan
munosabatiga
bog‘liq holda jiddiy sil jiydi" deb ta’kidlaydi.
Psixologlar idrok qilishning beshta asosiy turini ajratishadi: ta’m bilish, hid bilish, eshitish,
ushlab bilish va ko‘rish. Idrokning yetakchi xossalari sifatida predmetlilik, yaxlitlik, anglanganlik,
