FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI

433 
“Ta’lim muassasalarida boshqaruv va o‘quv sifatini 
 
 takomillashtirish muammolari” – respublika ilmiy-amaliy konferensiyasi
 
 
 
 
JIZZAX DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI 
06.12.2022 
 
OLIY TA’LIM TIZIMIDA SIFATNI BOSHQARISHNING MILLIY XUSUSIYATLARI 
Aynakulov Muxitdin Abduxamidovich 
Jizzax politexnika instituti, “Muhandislik va kompyuter grafikasi” kafedrasi mudiri, iqtisod 
fanlari nomzodi, dotsent 
“Ta’lim to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi qonunining qabul qilinishi va uning 
qaytadan tahrirlanishi respublikamizda ta’lim to‘g‘risidagi islohatlarning bosh strategiyasini 
belgilab berdi. 
O‘zbekistonning ta’lim modeli eng zamonaviy talablarga javob beradigan ta’lim 
muassasalarini barpo etish bilangina cheklanib qolmasdan avvalambor, sifatga, ya’ni 
o‘qituvchilar, o‘quvchilar, talabalar, o‘quv dasturlari va pirovard natijada bilimlar sifatini 
oshirishga asoslangandir. Bundan tashqari, globallashuv bilan bog‘liq ehtiyojlar ham hisobga 
olingan holda ishlab chiqilgan mazkur ta’lim modeli O‘zbekistonnning Osiyoda, umuman, jahon 
hamjamiyatida munosib o‘rin egallashini ta’minlash vositasi bo‘lib xizmat qiladi. 
Sifat - umumiy tushuncha sifatida insonlarning ehtiyojlari va talablarini qondirish bilan 
asoslanuvchi mahsulot, material, ish turi, mehnat, xizmatlar va shu kabilarning xususiyatlari 
hamda xususiy belgilarining majmui bo‘lib, ularni qo‘yilgan talablar va o‘z vazifalariga to‘liq mos 
kelishi bilan baholanadi. Bunday moslik asosan standartlar, shartnomalar, kelishuvlar, 
iste’molchilarning talablari bilan aniqlanadi. 
Sifatga e’tibor va uning rivojlanish bosqichlarini mantiqan quyidagi davrlarga bo‘lish 
mumkin: 
1. XX asrning 60-yillari – bozor raqobatbardoshligi sharoitida asosiy omil bu - mahsulot 
sifati sanalgan. 
XX asrning 70-yillari – mahsulot sifatidan ishlab chiqarish texnologiyasi sifatiga o‘tish 
bosqichi bo‘lgan. 
XX asrning 80-yillari– sifatni boshqarish tizimi bosqichiga o‘tish davridir. 
4. XX asrning 90-yillaridan boshlab ta’lim sifati, intellektual resurslar sifati, inson hayoti 
sifati – asosiy omil sifatida namoyon bo‘la boshladi. 
Ta’lim sifati – ijtimoiy kategoriya hisoblanib, jamiyatda ta’lim jarayonining holati va 
natijasini hamda shaxsning kasbiy, maishiy va fuqarolik kompetentligini shakllanishi va 
rivojlanishini jamiyat talabi va ehtiyojiga mos kelishini aniqlaydi. Ta’lim sifati ta’lim 
muassasasining o‘quv-tarbiyaviy faoliyatining turli qirralarini tavsiflovchi ko‘rsatkichlar majmui 
orqali baholanadi. 
Ushbu ko‘rsatkichlarga ta’lim oluvchilar kompetentligining rivojlanishini ta’minlovchi 
ta’lim mazmuni, o‘qitish shakli va uslublari, material-texnik baza, xodimlar tarkibi kabilar kiradi. 
Ta’lim sifati -inson hayot-faoliyati sifatini oshirish va aniq maqsadga erishishda foydalanish 
uchun zarur bo‘ladigan, aniq sharoitlarda talab etilib olingan bilimlar majmuidir. 
Oliy ta’limda ta’lim sifati - ta’lim modelining kontekstual ko‘rsatkichlari, institutsional 
maqsad va vazifalari hamda ta’lim tizimining aniq standartlari, ta’lim muassasalari, o‘quv 
dasturlari va fanlari bilan bog‘liq bo‘lgan ko‘p qirrali, ko‘p darajali o‘zgaruvchan tushunchadir. 
Ta’lim muassasalarining ta’lim-tarbiya jarayoniga davlat ta’lim standartlari (DTS) va davlat 
talablari joriy etilgan. Hozirgi kunda mehnat bozori talablariga mos holda kadrlar tayyorlash tizimi 
shaklan va mazmunan barqarorlashib, jahon ta’lim tizimi talablari darajasiga ko‘tarilmoqda. 
“Ta’lim to‘g‘risida” gi O‘zbekiston Respublikasi Qonuni ijrosini ta’minlash, unga muvofiq 
ta’lim mazmunini tubdan isloh qilish, tayyorlanayotgan kadrlar sifatining respublikada amalga 
oshirilayotgan chuqur iqtisodiy va ijtimoiy islohotlar talablariga, shuningdek, ta’lim, fan, texnika 
va texnologiyalar rivojlanishining ilg‘or jahon darajasiga muvofiqligini ta’minlash maqsadida 
Vazirlar Mahkamasining 1998 yilning 5 yanvarida “Uzluksiz ta’lim tizimi uchun davlat ta’lim 
standartlarini ishlab chiqish va joriy etish to‘g‘risida”gi 5-son qaroriga asosan davlat ta’lim 

Download 7 Mb.