|
Ommaviy xalq kuy va qo‘shiqlarBog'liq MUSIQA O’QITISH METODIKASIOmmaviy xalq kuy va qo‘shiqlar
Ommaviy xalq kuy va qo‘shiqlari birinchi turga moyil, deb hisoblanadi. Bu janrlar shuning
uchun ham ommaviy deb ataladiki, ular sodda va ijroda qulay bo‘lganligi sababli, har bir
tinglovchi biror ustozidan maxsus ta’lim olmasa-da, ularning ijrosini to‘y-hasham, bayramlar va
boshqa marosimlarda eshitib ular ijrosiga qo‘shilib, o‘rganib ketadi. Natijada ommaviy
janrlarning ijrochilari xalq orasida ko‘pchilikni tashkil etadi.
Og‘zaki an’anadagi kuy va qo‘shiqlar
Og‘zaki an’anadagi ustozona musiqa janrlarini esa osonlikcha o‘rganib ijro etish qiyin.
Chunki ularning tuzilishi murakkab bo‘lib, katta avjlar va murakkab ritm-usullardan iboratdir.
Shu bois professional musiqani ijro etish uchun boy tajriba, yuksak ijrochilik mahoratiga,
jarangdor va shu bilan birga keng diapazonli ovozga ega bo‘lish lozim. Ayniqsa, ularni ijro etish
jarayonida qochirim va nola kabi ijrochilik ifodalarni qo‘llash lozim bo‘ladiki, u ijrochidan
yuksak mahorat talab etadi. Shuning uchun professional musiqa janrlariga oid bo‘lgan ashula,
katta ashula, epik dostonlar va maqomlarni ijro etish maktabini o‘rganish uchun yetuk ustoz-
san’atkorlardan yillar davomida saboq olish bo‘ladi.
O‘tgan asrlarda musiqa amaliyotida nota yozuvi deyarli qo‘llanilmaganligi sababli xalq
musiqasi og‘zaki tarzda avloddan-avlodga o‘tib kelmoqda. Musiqa madaniyatimizni
rivojlantirishda va uni avloddan-avlodga meros qoldirishda xalq musiqa san’ati ustalarining
xizmatlari benihoya kattadir. Ular xalq musiqasini mukammal bilgan, ularni yuksak mahorat
bilan ijro etgan va yangi kuy, qo‘shiqlar yaratib musiqamizni yanada boyitgan har bir bastakor,
mashshoq va xonanda xalqimizning katta hurmatiga sazovor bo‘lgan.
Respublikamizda xalq hurmatiga sazovor bo‘lgan ashulachilarga «O‘zbekiston xalq
hofizi», degan faxriy unvon berilishi ham shu boisdandir. Xalqimiz orasida mashxur bo‘lgan
atoqli san’atkorlarimiz juda ko‘p bo‘lgan. Ota G‘iyos Abdug‘ani, Ota Jalol Nosirov, Domla
Halim Ibodov, Mulla To‘ychi Toshmuhammedov, Hoji Abdulaziz Abdurasulov, Yunus Rajabiy,
Shorahim Shoumarov, Levi Boboxonov, Usta Shodi Azizov, Matpano Xudoyberganov,
Madraxim Yoqubov (Sheroziy), Matyoqub Harratov shular jumlasidandir.
Yangi O‘zbekistonda yosh avlodni har tomonlama kamol toptirish, ularning vatanga
bo‘lgan mehr-muhabbatini oshirish, ma’naviy kamol toptirish, ma’naviy-siyosiy onggini o‘stirish
va estetik-axloqiy tarbiya borasida san’at, xususan musiqa san’ati o‘zining ta’sir kuchi bilan
nihoyatda muhim ahamiyat kasb etadi. Zero, u eng qadimiy, ayni chog‘da zamonaviy va
xalqning sevimli san’ati hisoblanadi.
|
| |
