|
K. J. Matkarimov b. J. Mahmudov a. A. Norqulov avtomobillarda ishlatiladigan ashyolarBog'liq K. J. Matkarimov b. J. Mahmudov a. A. Norqulov avtomobillarda isning yo‘l me’yori deb, avtomobilning ish bajarmasdan, ya’ni uning
o‘z massasi bilan (qo‘shimcha jihozlar o‘rnatilmagan holda) ishla-
tilish sharoitida yurgan yo‘liga sarflangan yonilg‘i miqdoriga ayti-
ladi. Yonilg‘i sarfining yo‘l me’yori 100 km bosib o‘tilgan masofa
uchun belgilanadi. Qo‘zg‘almas jihozlar o‘rnatilgan avtomobillar
uchun yonilg‘i sarfi me’yori har bir jihozning 1 soat ishlashi uchun
sarflanadigan yonilg‘i miqdori asosida belgilanadi. Marshrutdagi
avtomobillar uchun yonilg‘i sarfi, odatda, avtobuslar va marshrut-
dagi taksilar uchun ATK rahbari tomonidan tegishli tashkilotlar
bilan kelishuv asosida belgilanadi. Guruhli yonilg‘i sarfi me’yori
ish bajarayotgan avtomobillar uchun yonilg‘i sarfi me’yori asosida
aniqlanadi. Ular korxonaning rejalashtinlayotgan muddatda baja-
radigan transport ishi uchun yonilg‘iga bo‘lgan ehtiyojni aniqlash-
ga xizmat qiladi.
Yonilg‘i sarfi me’yorlari iqlim sharoiti, yo‘lning holati va bosh-
qa omillarga asosan to‘g‘rilanadi. Bunday me’yorlar differensial
langan me’yorlar deb yuritiladi. Ular sharoitga qarab oshirilishi va
qisqartirilishi mumkin.
211
Transport vositalari uchun yonilg‘i sarflash me’yorlari «Avto-
mobil transporti uchun benzin, dizel yonilg‘isi va suyultirilgan gaz-
ning yo‘l me’yori» asosida belgilanadi. Bu me’yorlar bajariladigan
transport ishi va transport vositalari turlariga boq’liq holda o‘zgar-
tirilishi mumkin:
1. Bajarilgan ishi tonna-kilometrlarda hisobga olinadigan avto-
mobillar va avtopoyezdlar uchun har 100 tkm uchun qo‘shimcha
tarzda quyidagi yonilg‘i sarfi benzin uchun 2 l, suyultirilgan gaz
uchun 2,5 l, dizel yonilg‘isi uchun 1,3 l etib belgilangan. Tirkamali
avtomobillar bilan ishlayotganida yonilg‘i sarflash me’yori yuklan-
gan tirkama massasining har bir tonnasiga yonilg‘i sarflash me’yori
quyidagicha oshirilgan: benzin uchun 2 l, suyultirilgan gaz uchun
2,5 l, dizel yonilg‘isi uchun 1,3 l.
2. O‘zi ag‘daruvchi avtomobillar hamda o‘zi ag‘daruvchi avto-
mobil va o‘zi ag‘daruvchi tirkama tarkibidagi avtopoyezdlar uchun
yuk bilan bir marta borib kelishga qo‘shimcha yonilg‘i sarflash
me’yori 0,25 l miqdorida belgilangan.
O‘zi ag‘daruvchi avtopoyezdlar ishlayotganida yonilg‘i sarfi
ning yo‘l me’yori tirkamali harakatdagi tarkibi umumiy massasi-
ning (u 50 foiz foydali yuk bilan ta’minlanganda) har bir tonnasi
uchun benzin 2 l ga, suyultirilgan gaz 2,5 l ga, dizel yonilg‘isi esa
1,3 l ga oshiriladi.
3. Ixtisoslashtirilgan avtomobillar bilan yoki maxsus jihozlar
o‘rnatilgan avtomobillarda ishlayotganida bunday avtomobil mas-
sasining har bir oshgan yoki kamaygan (baza massasiga nisbatan)
tonna hisobidan yonilg‘i sarfining yo‘l me’yori 2 l benzinga, 1,3 l
dizel yonilg‘isiga, 2,5 l suyultirilgan gazga ko‘paytiriladi yoki ka-
maytiriladi.
|
| |
