|
Dizel yonilg‘isi bug‘larining zaharliligiBog'liq K. J. Matkarimov b. J. Mahmudov a. A. Norqulov avtomobillarda isDizel yonilg‘isi bug‘larining zaharliligi, odatda, benzinning
za harliligidan yuqori bo‘ladi, ammo dizel yonilg‘isining bug‘la-
nuv chanlik darajasi pastligi hisobiga yonilg‘i bug‘larining havoda-
gi konsentratsiyasi sezilarli darajada kam bo‘ladi. Dizel yonilg‘isi
bug‘larining havodagi ruxsat etilgan konsentratsiyasi 0,3 mg/l deb
belgilangan. Dizel yonilg‘ilaridan zaharlanishda profilaktika va
yordam ko‘rsatishdagi tadbirlar benzinni ishlatishdagi kabi amalga
oshiriladi.
ATKda boshqa turdagi yonilg‘ilar (sintetik yonilg‘ilar, siqil-
gan gaz, spirtlar)dan yoki yonilg‘i sifatini yaxshilovchi turli xil
komponent va qo‘shilmalardan foydalanganda texnika xavfsizligi
bo‘yicha tegishli instruksiyalarga rioya etish lozim.
Ishlatilgan gazlarning zaharliligi. Dvigatellar atmosferaga
chiqarib tashlaydigan yonish mahsulotlari yoki yonilg‘i va moy-
ning chala oksidlanish mahsulotlarining odam organizmini za-
harlaydigan va atrof muhitni ifloslantiradigan o‘nlab komponent-
laridan uglerod (II)-oksidi (CO), azot oksidlari, yonmay qolgan
uglevodorodlar, aldegidlar, oltingugurt birikmalari, qo‘rg‘oshin
birikmalari va qurumni ko‘rsatish mumkin.
Uglerod (II)-oksidi (is gazi) uglerodli yonilg‘ilar kislorod ye-
tarli bo‘lmagan sharoitlarda yonganida hosil bo‘ladi. Is gazi gemo-
globin hosil qiluvchi faol markazlar ishini to‘xtatib qo‘yadi, buning
oqibatida inson organizmida oksidlanish jarayonlari buziladi, bu
227
esa o‘limga olib kelishi mumkin. Is gazining havodagi ruxsat etil-
gan konsentratsiyasi 0,02 mg/l deb belgilangan. Is gazi konsentrat-
siyasi bu miqdordan ziyod bo‘lganida organizm sezilarli darajada
zaharlanadi. Bunda birinchi bosqichda bosh og‘rig‘i paydo bo‘ladi,
yurak urishi tezlashadi, nafas qisadi, odam qayt qiladi. Ikkilamchi
bosqichda kishini uyqu bosishi, keyin hushdan ketishi mumkin. Is
gazining havodagi konsentratsiyasi 0,65 mg/l bo‘lsa, kishi hushi-
dan ketishi mumkin, 2,5 mg/l bo‘lganida esa, kishi o‘lishi mumkin.
|
| |
