73
Koaksial kabel
2 km gacha
2 – 44 Mbit/s
Optik tolali kabel
10 km gacha
10 Gbit/s gacha
Kompyuterlarni fizik
muhitga ulaydigan uskuna turi,
aloqa liniyasi AL,
LAN topologiyasi va signallarni uzatish prinsipi bilan aniqlanadi.
Topologiya – bu tarmoqda kompyuterlarni ulash usuli.
Eng keng tarqalgan
usullari – shina, yulduz, xalqa (7.2-rasm).
7.2-rasm. Eng keng tarqalgan LAN topologiyalari.
Muhitga ulanishni boshqarish ma’lumolarni uzatish usuliga bog‘liq va turli
turlarga bo‘linadi:
ko‘p martalab ulanish (raqobat rejimida aloqa kanaliga ulanish)
marker uzatishli ulanish (ma’lumotlarni uzatishga huquq beruvchi paket)
so‘rovli tarmoq
segmentlashtirilgan uzatishli tarmoq
uzatish vaqtini zahiralashli tarmoq
74
Ko‘p martalab ulanish va marker uzatish, shina, yulduz, xalqa topologiyali
LANda eng keng tarqalgan.
Kanal satxi 2 satx ostiga bo‘lingan (7.3-rasm):
Mantiqiy kanal orqali boshqarish LLC (Logical Link Control)–tarmoq
topologiyasiga va 802.2 standarti – ulanish usuliga bog‘liq emas,
MAС muhitiga ulanishni boshqarish.
Mantiqiy
kanlani
boshqarish
LLC IEEE 802.2 satx
osti
LLC IEEE 802.2
satx osti
LLC IEEE 802.2
satx osti
Muhitga
ulanishni
boshqarish
MAC IEEE 802.3
satxch osti Tashuvchi
nazoratli va
to‘qnashishlarni topishli
ko‘p martalab ulanish
(CSMA/CD)
MAC IEEE 802.4
satx osti
Markerni uzatish
MAC IEEE 802.5
satx osti
Markerni uzatish
Fizik satx
Shina, yulduz
Shina, yulduz
Xalqa
7.3-rasm. LAN kanal satxining tuzilishi.
MAС satx osti tarmoq topologiyasini va ma’lumotlarni
uzatish kanaliga
ulanish usulini aniqlaydi. Bu satx ostida LAN ning 3 asosiy standarti aniqlangan:
IEEE 802.3 – tashuvchi nazorati, kolliziya (to‘qnashishlar) ni qayd etish va
ko‘plab ulanshilarga ega LAN shina
va yulduz topologiyalari
IEEE 802.4 – ARCnet marker ulanishli
- LAN shina yoki va yulduz
topologiyalari
75
IEEE 802.5 – TokenRing marker ulanishli LAN xalqa topologiyasi.
IEEE 802 modelining yuqori satxlari – tarmoq, transport, seansli, namoyish
etilgan va amaliy – tarmoq topologiyasiga va ma’lumotlarni uzatish kanaliga
bog‘liq emas, ularning dasturiy ta’minoti DT universal
va turli hildagi LAN da
qo‘llanilishi mumkin.
