Dolzarblik – axborot ishlatilayotgan vaqtda o‘z qiymatiga ega  bo‘lish kerak.  Aniqlilik –

391 
v) hamma ma’lumotlarni yagona ko‘rinishga keltirish – axborotni 
formallashtirish; 
s) kerakli ma’lumotlarni ajratib olish - axborotni saralash; 
d) ma’lumotlarni tiklash – axborotni arxivlash;
e) ma’lumotlarni saqlash – axborotni eslab qolish; 
f) ma’lumotlarni himoyalash – axborotni himoyalash; 
g) referatlarni chop etish – axborotni yaratish; 
h) o‘qituvchiga referatni topshirish yoki yuborish – axborotni 
jo‘natish. 
7. O‘qituvchi o‘z navbatida informatika haqida tushuncha beradi. 
8. O‘qituvchi o‘quvchilar bilan berilgan jadvalning ikkinchi qatorini 
to‘ldirishni so‘raydi. 
9. Ikkinchi darsda o‘quvchilar bilan birga axborotni tashkil qilish 
texnologiyalari va axborotlashgan texnologiyalar haqida umumiy xulosa 
chiqariladi (gazetalar, jurnallar, televizor, telefon, kompyuter va x.k.) 
10. O‘qituvchi O‘zbekistonda informatika fani va uning jamiyat 
rivojlanishidagi o‘rni haqida so‘zlab beradi. 
Insoniyat tilni ixtiro qildi, ya’ni u orqali istalgan axborotni 
almashinish imkoniga ega bo‘ldi. Lekin yozuv ixtiro qilinguncha, 
axborot olish uchun muloqot zarur edi. Yozuvning ixtiro qilinishi, 
qo‘lyozma kitoblarning yaratilishi, kishilik jamiyatda bir qancha 
masalalarni echilishiga olib keladi. 
Axborotni saqlash vositalari – kitoblar paydo bo‘ldi. Bu 
vositalarning ishlatilishini ta’minlovchi tashkilotlar – kutubxonalar 
vujudga keldi. So‘ngra kitoblarni ishlatish jarayonida axborotni saqlash 
va uzatish, ularni ko‘paytirish tezligining yetarli emasligi, nusxalash va 
nashrdan chiqarish muammolari turardi. Shu sababli kitob chop etish 
uskunalari ixtiro qilindi. Bu ixtiro qo‘lyozmalar yozilgan davrdagiga 
nisbatan axborotlarni keng ko‘lamda tarqatishga sabab bo‘ldi. Insoniyat 
tomonidan yaratilgan hamma axborotlar keng ommaga yetkaziladigan 
bo‘ldi. Axborotlar rivojlanishining yangi texnologiyalari paydo bo‘ldi: 
jurnallar, kataloglar va x.k. 
Alohida o‘zaro fikr almashuvchi insonlar oqimi paydo bo‘ldi. 
Axborot mahsulotlar ko‘rinishini oldi va ishlab chiqarish bo‘lagiga 
aylandi. Axborot insoniyatning har bir jabhasiga kirib bordi.
O‘tgan asr o‘rtalaridagi kompyuter revolyutsiyasi axborot rivojiga 
qattiq turtki bo‘ldi va o‘z navbatida kishilik jamiyatining axborotlashgan 
jamiyatga o‘tishiga olib keldi. Bu jamiyatda insonlar yangi axborot 
texnologiyalarisiz hayotni tasavvur ham qila olmaydi. 

392 
Axborotlashgan jamiyat – ko‘pchilik ish bilan band aholi axborotni 
ishlash, saqlash, qayta ishlash va tahrirlash bilan shug‘ullanadi. 
Axborot texnologiyalari – aniq mablag‘lar yig‘indisi bo‘lib, shu 
yordamida insoniyat hayoti va faoliyatidagi xilma- xil jarayonlarni 
bajarishga yordam beradi. 
Yangi axborot texnologiyalari – bu axborotni qayta ishlash va 
saqlash uchun qo‘llanadigan axborot texnologiyalari, zamonaviy shaxsiy 
kompyuterlar kommunikatsiya vositalari va har xil uskunalardir. 
90- yillar boshida O‘zbekistonda jamiyatning kontseptsiyalari ishlab 
chiqiladi. Uning asosiy maqsadi – komp’yuter vositalarini tezkor 
ravishda jamiyatning barcha jabhalariga tadbiq qilishdan iboratdir. 
Axborotlashtirishning asosiy qismi quyidagilar: 
➢
ishlab chiqarishni butkul avtomatlashtirish va robotlashtirish; 
➢
ilmiy izlanishlarni va loyihalashtirishni avtomatlashtirish; 
➢
tashkiliy- iqtisodiy boshqarishni axborotlashtirish; 
➢
maktab, kollej, litsey va oliy o‘quv yurtlarida kadrlarni o‘qitish 
va tayyorlashni komp’yuterlashtirish; 
➢
xizmat ko‘rsatish; 
➢
sog‘liqni saqlash va aholi ishlaydigan hamma sohalarni 
komp’yuterlashtirishdir. 
11.O‘qituvchi birinchi mavzuni klasterni o‘rgatish bilan tugallaydi. 

Download 5,02 Mb.