Muammoli ta’lim nima? Qanday qilib muammoli vaziyat

Download 5,02 Mb. Pdf ko'rish
bet	54/251
Sana	06.09.2024
Hajmi	5,02 Mb.
	#270410

1 ... 50 51 52 53 54 55 56 57 ... 251

Bog'liq
Inf met

Muammoli ta’lim nima? Qanday qilib muammoli vaziyat
yaratish mumkin
? Muammoli deyilganda o‘quv materialini o‘quvchilar
ongida ilmiy izlanishga o‘xshash bilish vazifalari va muammolari paydo
bo‘ladigan qilib o‘rganish tushuniladi. O‘quvchilarning fikrlash
faoliyatida mantiqiy to‘g‘ri, ilmiy xulosalarni izlash va o‘zlashtirishga
rag‘batlantiradigan muammoli vaziyatlar vujudga keladi.
Har qanday ta’lim o‘quvchi uchun muammolidir. O‘quvchi ongida
muammoli vaziyatni vujudga keltirish, o‘quvchining faol fikrlash
faoliyati o‘quv materialini puxta o‘zlashtirib olishlari haqida sharq
pedagoglari qimmatli fikrlar aytib o‘tganlar.
Mutafakkir Abu Rayxon Beruniy (937- 1048) didaktik qarashlarida
o‘quvchilarni o‘qitish hamda tarbiyalash jarayonida birinchidan turli
mavzularda mulohazalar yuritishni, o‘quvchining zerikmasligini,
zo‘riqmasligini ta’kidlagan. Muammoli vaziyatda:
•
o‘quvchi uchun bilish qiyinchiligiga ega, ya’ni o‘rganilayotgan
muammo ustida fikr yuritish;
•
o‘quvchilarda bilishga qiziqish uyg‘otish;
•
tahlil jarayonida o‘quvchilarning avvalgi tajribasi va bilimiga
suyanish. Ta’lim jarayonida muammoli vaziyatni vujudga keltirish,
undan foydalanish usullarini yaratish, ta’lim tizimining har bir
bosqichida o‘rganiladigan fanlarga xosdir. Muammoli vaziyat fanning
mazmuni o‘ziga xos xarakter xususiyatlari, uni o‘rganish usullarini
hisobga olgan holda yaratiladi.
Ta’lim jarayonida o‘qitishning induktiv va deduktiv usullariga
ehtiyoj sezilmoqda.

Qanday holda induktiv va deduktiv usullar qo‘llaniladi?
Ayniqsa deduktiv o‘qitishga talab va e’tibor kuchaydi.Bu usulda
tafakkur qilish katta samara beradi. Induktiv yoki deduktiv usullarni
qo‘llash o‘rganilayotgan mavzu mazmunini ochishning ma’lum
mantiqini – xususiydan umumiyga yoki umumiydan xususiyga o‘tishni

73
tanlashni anglatadi. Induktiv usullar texnik qurilmalarni o‘rganishda va
amaliy topshiriqlarni bajarishda keng qo‘llaniladi.
Deduktiv usul o‘quv materialini tezroq o‘tishga yordam beradi,
tafakkurni bir muncha faol rivojlantiradi.
Nazariy materialni o‘rganishda anchagina umumiy holatlardan
ayrim oqibatlarni aniqlashni talab qiluvchi masalalarni yechishda
deduktiv usulni qo‘llash ayniqsa foydalidir.

Download 5,02 Mb.

1 ... 50 51 52 53 54 55 56 57 ... 251

Download 5,02 Mb.

Pdf ko'rish