Xalqaro terrorizmga qarshi kurash

birgalikda 
unga 
qarshi 
kurashish 
lo.'imligini jahonning 
nufiizli 
minbarlarida e’lon qildi. Jumladan, O'zbel* iston Respublikasi Prezidenti 
Islom Karimov 1993-yil 28-sentabrda Bi'lashgan Millatlar Tashkiloti 
(BMT) Bosh assambleyasining 48-sessiyas da qilgan m a’razasida jahon 
hamjamiyatining Afg‘oniston muamraosini ,zchil o‘rganish va yechishga 
chaqirdi. Keyinchalik 1998-yilda Prezidentir. liz tashabbusi bilan tashkil 
topgan «6+2» guruhining BMT rahbarligi oslida 1998-1999-yillarda olib 
borgan faoliyati Afg'onistondagi terrorchili ± a qarshi kurashda katta 
ahamiyatga ega bo id i. Bu guruh Afg‘oniston bilan chegaradosh 
6
davlat: 
Xitoy, 0 ‘zbekiston, Pokiston, Eron, Tojikistn , Turkmaniston va mintaqa 
tashqarisidan ta’sir ko'rsatib turgan ikki da 'lat - AQSH va Rossiya 
vakillaridan tashkil topgan edi.
Yurtboshimizning 1999-yilda Yevropa xavfsizlik va hamkorlik 
tashkilotining (EHHT) Istanbul (Turkiya)da b o iib o‘tgan sammitda, 
2000-yilning 7-8 sentabr kunlari Nyu-Yo‘rkda b o iib o‘tgan BMT 
bosh assambleyasining «Mingyillik Sammiti»da BMT tuzilmalarida 
terrorizmga qarshi kurash xalqaro markazini tuzish taklifiga hamohang 
tarzda 2001-yilning 28-sentabrida BMT doirasida terrorizmga qarshi 
kurash qo‘mitasi tuzildi. 0 ‘zbekistonning AQSH chegaraligida tashkil 
etilgan xalqaro terrorizmga qarshi kurash borasida AQSH harbiy havo 
kuchlarining trasport va vertalyotlariga Afg‘onistonda qidiruv-qutqaruv va 
insonparvarlik yordamini amalga oshirish uchun havo hududi (xonabod 
tumani)ni ochib, terrorizmga vaqtinchalik foydalanishga topshirdi.
0
‘zbekistonning 
xalqaro 
terrorizmga 
qarshi 
olib 
borayotgan 
siyosatining maqsadi mintaqada global raiqyosda tinchlik, barqarorlikni 
saqlash, mamlakat mustaqilligi va ravnaqi, xalqning erkin-farovon 
hayotini ta’minlashdir. Respublikamiz terrorizmga qarshi qaratilgan 
ko'plab xalqaro shartnomalami - hozirgana BMTning 12 ta, Yevropa 
Kengashi doirasida esa 7 ta xalqaro shartnomalami imzoladi. Bulardan 
tashqari, 
0
‘zbekistonning xalqaro terrorizmga qarshi kurashdagi ishtiroki 
mintaqaviy tashkilotlardagi faoliyatida ham namoyon bo‘lmoqda. 
Jumladan, O ‘zbekiston Yevropa Xavfsizlik va hamkorlik tashkiloti 
(YEXHT), Markaziy Osiyo hamkorligi tashkiloti (MOHT) va boshqalar. 
0
‘zbekistonning bunday tashkilotlardagi ishtiroki, tashabbusi, global 
xavfsizlik va barqarorlikni ta’minlashda davlatimizning tutgan o‘rni 
muhim ekanligini tasdiqlaydi. Terrorizmga qarshi kurashda 2000-yilda 
«Terrorizmga qarshi kurash to‘g ‘risida»gi Qonunning 4-moddasida
155

terrorizmga qarshi kurashnitig asosiy prinsiplari aniq ko‘rsatib berilgan. 
Ular quyidagilardan iborat:
- qonuniylik;
- shaxs qonunlari, erkirliklari va qonuniy manfaatlarining ustuvorligi;
- terrorizmning oldini olish choralari ustuvorligi;
- jazoning muqarrarligi;
- terrorizmga qarshi kurashning oshkora va nooshkora usullarining 
ustuvorligi;
- jalb etiladigan kuchlar va vositalar tomonidan terrorchilikka qarshi 
o‘tkaziladigan operatsiiyaga rahbarlik qilishda yakkaboshchilik.
Terrorizmning oldini olishda davlat organlari, fiiqarolaming o‘z- 
o‘zini boshqarish organlari hamda jam oat birlashmalari bilan birgalikda 
profilaktik chora-tadbirlar o‘tkazish orqali amalga oshiriladi. 
Bu 
harakatlarda quyidagilar taqiqlanadi:
- terrorizmni ta’qib qilish;
- terrorchilik guruhlari va tashkilotlarini tuzish hamda ularning 
faoliyat ko‘rsatishi;
- terrorchilik faoliyatiga daxldor b o ig an yuridik shaxslami, ulaming 
boiinm alari va vakolatlarini akkreditatsiya qilish, ro‘yxatdan oikazish va 
ularning faoliyat ko‘rsatishi;
- terrorchilik faoliyatiga daxldor chet el füqarolari hamda fuqaroligi 
boim agan shaxslaming 0 ‘zbekiston Respublikasiga kirishi;
- tayyorlanayotgan yoki sodir etilgan terrorchilik harakatlariga oid 
m aium otlar va fikrlami yashirish.
Ushbu qonunga binoan 0 ‘zbekiston Respublikasida quyidagi davlat 
organlari terrorizmga qarshi kurashni amalga oshiradi: jumladan, 
0 ‘zbekiston 
Respublikasi 
Milliy 
xavfsizlik 
xizmati, 
0 ‘zbekiston 
Respublikasi Ichki ishlar vaziriigi, Davlat Bojxona qo'mitasi, Mudofaa 
va Favqulodda variyatlar vazirliklari kiradi. Terrorizmga qarshi kurashda 
ishtirok etayotgan davlat organlarining faoliyatini muvofiqlashtirish 
hamda terrorchilik faoliyatining oldini olish, uni aniqlash, unga chek 
qo‘yish va uning oqibatlarini minimallashtirish borasida hamkorlikda 
harakat qilishlarini ta’minlash 0 ‘zbekiston Respublikasi Milliy xavfsizlik 
xizmati tomonidan amalga oshiriladi. Bunda ishtirok etadigan har 
bir davlat organlarining vakillari ham ko ‘rsatib o‘tilgan. Terrorchilik 
harakatlarini bartaraf etishda, birinchi navbatda, aholi hayoti havf ostida 
qolsa hamda moddiy va m a’naviy boyliklarni saqlab qolish maqsadida
156

kuch ishlatmaslik uchun muzokaralar oUb borish mumkin. Bunda ruxsat 
etilgan shaxslargina muzokai'a ohb boradilar. Muzokaralar terrorchilar 
harakatining ishtirokchilari tomonidan ijobiy hal boim asa, ya’ni ular o‘z 
harakatlarini to ‘xtatishga rozi boisalar, shuningdek, fuqarolar hayotiga 
xavf mavjud b o isa hamda moddiy va m a’naviy boyliklaming yo‘q 
boiishi aniq saqlanib turgan paytda, ulami qurolsizlantirish va yo‘q qilish 
uchun zarur choralar ko‘riladi. Har qanday terrorchilik harakati muayyan 
hududda yuz beradi. Terrochilikka qarshi operatsiya oikaziladigan 
■zonaning chegaralari terrorchilikka qarshi operatsiya oikazish rahbarlari 
tomonidan belgilnadai. Bunda hududning chegaralarini belgilashda uning 
sharoiti, geografik tuzilishi, inshootlar, o ‘ta muhim obyektlaming mavjud 
va mavjud emasligi, terrorchilik liarakatlarining k oiam i va xavfsizlik 
darajaiari e’tiborga olinadi. Terroichilik harakatiga qarshi kurash olib 
borilayotgan paytda kurashayotgan shaxslarga qonunga binoan quyidagi 
huquqlar beriladi;
- zaruriyat tugilganda ko‘chahamda yoiovchilar harakatini chel lash va taqiqlash;
- transport vositalarini ayrim hududlarga va obyektlarga kiritmaslik, 
hatto, chet el diplomatik vakolatlarining konsullik transportlari ham;
- aholini xavfli deb topilgan hududlardan, korxona, uy, bino, va 
boshqa obyektlardan chiqarib yuborish;
- jismoniy shaxslaming shaxsini aniqlash uchun ushlab turish;
- terrorchilildca qarshi operatsiya oikazayotgan shaxslaming qonuniy 
talabini bajarmagan, terrorchilik harakati sodir boiayotgan hududga 
suqilib kirishga uringan yoki shunday harakatlar sodir etayotgan shaxslami 
ushlash va tegishli organlarga olib borish;
- kechiktirish kishilar hayotiga xavf solayotgan bo isa, terrorchilik 
harakati ishtirokchilarini ta’qib qilib, istagan paytda bino, korxona, ish 
joyi, uy va boshqa joylarga moneliksiz kirish;
- terrorchilar harakatiga qarshi kurash olib borayotgan hududdan 
chiqayotgan yoki kirayotgan transport vositalarini, jismoniy shaxslami 
tekshirish;
- zaruriyat tugilganda, jismoniy shaxslaming aloqa va transport 
vositalaridan foydalanish (bunga chet el diplomatik vakolatxonalari 
xodimlarining aloqa va transport vositalari kirmaydi). Terrorchilikka qarshi 
kurashda mavjud b o ig an qurol va tehnikalardan foydalanish mumkin. 
Terrorizmga qarshi kurash jarayonida ommaviy axborot vositalari bilan
157

hamkorlikda ish oHb boriladi. i'hu bi an birga quyidagi m a’lumotlaming 
tarqalishiga y o i qo'yilmaydi. .hm lad in:
- terrorchilik harakatini bar araf ■
1
sh va yo‘q qilish uchun maxsus 
texnika usullari va taktik yondasiish _a ayoni;
- o‘tkazilayotgan operatsiya mi q j inlashtirib qo‘yadigan, jismoniy 
shaxslar hayoti va s o g iig ig a x a \f tuf ‘ liradigan m aium otlar;
- terrorchilik harakatlariga xa^ rxo] il k bildiradigan;
- terrorchilik harakatini barta-af n tsh d a faoliyat ko‘rsatayotgan va 
ularga yordamlashayotgan shaxslar hac ic:agi maiumotlardir.
Mamlakat barqarorligi, aholiaing 
tinch va farovon hayotining 
buzilishiga qarshilik ko‘rsatuvchi ,sha> s ar huquqiy va ijtimoiy himoya 
qilinadi. Bu haqda «Terrorizmga qar: 

Download 9,03 Mb.