Şəkil 1.1. Topinamburun kök yumruları.
Topinambur kifayət qədər böyük miqdarda quru maddə (20%- ə qədər) özündə saxlayır. Bunların 80%- ə qədəri fruktozanın polimer homoloqları (eləcə də, inulin) olur. İnulin polisaxariddir, hansı ki, onun hidrolizi- fruktozaların- diabetlər üçün zərərsiz şəkərin alınmasına gətirir.
Topinambur sellüloza və mineral elementlərin, həmçinin quru maddəyə görə (%-lə) dəmir- 10,1; manqan- 44,0; kalsium- 78,8; maqniya- 31,7; natrium- 17,2 zəngin dəstini özündə saxlayır.
Topinamburun vegetativ orqanlarında olan karbohidratların miqdarına isə cədvəldə baxaq (cədvəl 1.4).
Cədvəl 1.5. Topinamburun vegetativ orqanlarında karbohidratların miqdarı (quru kütləsi %-lə).
Sort
|
Qu-ru
Mad-də %
|
Spirtdə həll olunan şəkərlər
|
Suda həll olunan karbohidrat-lar
|
Nişasta
|
Monosaxarid-lər
|
Oliqosaxarid-lər
|
Cəmi
|
Yarpaqlar
| |
Ağ
erkən
|
29,91
|
2,54
|
2,74
|
5,28
|
1,44
|
2,44
|
Vadim
|
32,60
|
2,61
|
12,02
|
14,63
|
13,25
|
0,67
|
Saplaqlar
|
Ağ
erkən
|
38,67
|
3,15
|
5,85
|
9,00
|
17,69
|
0,26
|
Vadim
|
34,12
|
4,13
|
6,91
|
11,04
|
27,72
|
0,44
|
Topinamburun kök yumrularından xammal istehsal etmək üçün istifadənin perspektivliyi fizioloji qiymətli məhsulu müəyyən edir: təəssüf ki, inulin və qida lifləri hal- hazırda mövcud olan texnologiyalar üzrə son məhsulun maya dəyərində mükəmməlliyə malik deyil və həmçinin, yüksək keyfiyyətli məqsədli komponentlərin alınmasını təmin edə bilmir.
|
