• Shatırash kóylek kiyipsiz ústińizge, Aq oramal jarasqan betińizge…(164-b.) Hawadan ushqan láple qar, Boyama kóylek
  • Май 2021 10-қисм Тошкент май 2021 йил. Тошкент: «Tadqiqot», 2021. 202 б




    Download 3,67 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet23/194
    Sana29.09.2024
    Hajmi3,67 Mb.
    #272877
    1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   194
    Bog'liq
    10.Pedagogika yonalishi 1 qism

    Parsha ton, zer jaǵalı ishik
    kiyip,
    Xannıń qızı otırǵan jaylarǵa kósh (28-b.)
    At jaqsısı yawmıtı,
    Ton jaqsısı 
    mawıtı
    , (28-b.)
    Al «túrme» – qız-kelinshekler basına oraytuǵın yamasa jigitler beline buwatuǵın jipekten 
    islengen gezleme.[6] Bul sóz mısalda jigittiń beline buwatuǵın belbewi mánisinde jumsaladı:

    Túrme
    buwǵan jigittiń,
    Maqpaldan bılǵawı bar (104-b.)
    «Shatırash kóylek» kerege kózli gezlemeden tigilgen kóylek bolsa, [7] «boyama kóylek» hár 
    qıylı reń berip boyalǵan gezlemeden tigilgen kóylekti bildiredi. [8] Olar tómendegi mısallarda 
    beriledi:
    Shatırash kóylek
    kiyipsiz ústińizge,
    Aq oramal jarasqan betińizge…(164-b.)
    Hawadan ushqan láple qar,
    Boyama kóylek
    jeńi tar…(166-b.)
    «Shekpen» - jún jibinen, hár qıylı materiallardan ishine jún, paxta salıp yamasa paxta, jún 
    salmay astarlı etip, sırıp toqılǵan sırttan kiyetuǵın uzın kiyim. [9] Aytısta bul sóz tómendegishe 
    beriledi:
    Jaz kiyiwge 
    shekpen
    kerek,
    Kerilip urıwǵa ketpen kerek…(162-b.)
    Demek, xalıq awızeki dóretpeleri kóp ásirlik tariyxqa iye bolǵanlıqtan, onda gónergen sózler 
    dáwir koloritin beriw ushın jumsaladı. Usınday xalıqtıń bir neshe dáwirden beri saqlanıp kiyatırǵan 
    kórkem awızeki dóretpeleriniń biri aytıslar bolıp, onıń tilinde kiyim-kenshek atamalarınıń bir 
    qansha túrleri jumsalǵanlıǵın úyrendik. 
    Ádebiyatlar
    1. Maxmud Qashqariy. Devonu luǵat it turk. T. I. – B. 326.
    2. Qaraqalpaq tiliniń túsindirme sózligi. - Nókis, T. I. – B. 350.
    3. Allamuratov A., Dospanov O., Tilewmuratov G. Qaraqalpaqsha kórkem óner atamalarınıń 
    sózligi. - Nókis, 1991. – B. 50.
    4. Maxmud Qashqariy. Devonu luǵat it turk. T. III. – B. 259.
    5. Maxmud Qashqariy. Devonu luǵat it turk. T. III.- B. 166.
    6. Qaraqalpaq tiliniń túsindirme sózligi. - Nókis, T. IV. – B. 367.
    7. Qaraqalpaq tiliniń túsindirme sózligi. - Nókis, T. IV -B. 514.
    8. Qaraqalpaq tiliniń túsindirme sózligi. - Nókis, T. I. – B. 340.
    9. Qaraqalpaq tiliniń túsindirme sózligi. - Nókis, T. IV. – B. 524


    22

    Download 3,67 Mb.
    1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   194




    Download 3,67 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Май 2021 10-қисм Тошкент май 2021 йил. Тошкент: «Tadqiqot», 2021. 202 б

    Download 3,67 Mb.
    Pdf ko'rish