Adabiyotlar;
1. G’ofurov A.T., Tolipova J.O. va b. Biologiya o’qitish metodikasi. Oliy o’quv yurtlari uchun
darslik.Toshkent, 2013.
2. Tolipova J.O., Umaraliyeva M.T. Botanika darslari (O’qituvchi kitobi) Umumiy o’rta ta’lim
maktablarining biologiya o’qituvchilari uchun metodik qo’llanma. “Tafakkur” nashriyoti. (5-sinf)
Toshkent, 2016
49
Май 2021 10-қисм
Тошкент
TA’LIM-TARBIYA JARAYONIDA ZAMONAVIY PEDAGOGIK VA AXBOROT
KOMMUNIKATSION TEXNOLOGIYALARIDAN FOYDALANISH
Abdurahmonov Otabek Qahramonovich
Navoiy shahar 6-umumiy o‘rta ta’lim maktabi o‘qituvchisi
Annotatsiya:
Ushbu maqolada
ta’lim-tarbiya jarayonida zamonaviy pedagogik va axborot
kommunikatsion texnologiyalaridan foydalanish masalalari o‘rganilgan. Bu jarayon bevosita
pedagogning kasbiy kompetentligini rivojlantirishda kreativ yondashish orqali amalga oshirilishi
kerakligi ochib berilgan. Shuningdek pedagog kadrlarning uzluksiz malaka oshirish tizimini
yanada takomillashtirishga doir fikrlar berilgan.
Kalit so‘zlar:
ta’lim-tarbiya tizimi, pedagog, ilg‘or ta’lim texnologiyalari, axborot
kommunikatsion texnologiyalari, Uchinchi renesans, islohot, modernizatsiya, kasbiy kompetentlik,
ijodiy yondashuv, novator pedagog, professional pedagog, uzluksiz malaka oshirish.
Bugungi kunda mamlakatimizda ta’lim-tarbiya sohasida juda katta islohotlar amalga
oshirilmoqda. Amalga oshirilayotgan bu islohotlardan asosiy maqsad mamlakatimizda Uchinchi
Renessans poydevorini barpo etishdir. Bu borada prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev “... biz
oldimizga bu ulug‘ maqsadni qo‘ygan ekanmiz, buning uchun yangi Xorazmiylar, Beruniylar,
Ibn Sinolar, Mirzo Ulug‘beklar, Navoiy va Boburlarni tarbiyalab beradigan muhit va sharoitlarni
yaratishimiz kerak”-degan edi.
Ko‘zlangan maqsadga erishish uchun bir qancha me’yoriy-huquqiy hujjatlar qabul qilindi
va shu asosda bosqichma-bosqich ta’lim muassasalarining moddiy-texnika va axborot bazasi
yanada rivojlantirilmoqda. Davlatimiz ta’lim-tarbiya jarayonini ilg‘or pedagogik va axborot
kommunikatsiya
texnologiyalari bilan ta’minlash yuzasidan malakali kadrlar tayyorlash bilan
bog‘liq ijtimoiy taraqqiyotini takomillashtirishga erishmoqda.
Ta’lim tizimining moderinizatsiya qilinishi, ta’lim muassasalarida shart-sharoitlar, yuqori
malakali mutaxasssilarga bo‘lgan ehtiyoj va talabning o‘sib borishi o‘qituvchilarning innovatsion
faoliyatini tashkil etish va muvofiqlashtirib borishni talab qiladi. Bugun har bir o‘qituvchi va
tarbiyachi, oliygoh domlasi ta’lim va ilm-fan sohasidagi eng so‘nggi ijobiy yangiliklarni o‘quv
jarayonlariga tatbiq eta oladigan, chuqur bilim va dunyoqarash egasi, bir so‘z bilan aytganda,
zamonamiz va jamiyatimizning eng ilg‘or vakillari bo‘lishlari kerak.
Bu o‘z navbatida pedagoglarning kasbiy kompitentligini rivojlantirish jarayonlariga ijodiy
yondashuvni talab qiladi. Ya’ni, pedagoglarning bilim, ko‘nikma va malakalari, tajribasi, mahorati,
omilkorligi asosida pedagogik jarayonlar samaradorligiga ta’sir ko‘rsatuvchi omillarni aniqlashi,
pedagogik jarayon sub’ektlari (pedagog va talabalar) faoliyatini takomillashtirish yo‘nalishlaridagi
qarorlarni qabul qilishda mavjud vaziyatlarni, sub’ektlarning moyilligi, ehtiyoji va qiziqishini
o‘rganishi lozim.
Pedagoglarning kasbiy kompitentligini rivojlantirishga ta’sir ko‘rsatuvchi asosiy omillardan
biri sifatida ta’lim muassasasida uzluksiz malaka oshirish jarayonlarini ilmiy asosda tashkil etish
zarurligini keltirish mumkin. Ilmiy asosida tashkil etilgan uzluksiz malaka oshirish jarayonlarining
ilmiyligi-yangiliklarni izlash, o‘rganish va ularga asoslanish hamda ilmiy asoslangan ma’lumotlardan
foydalanish zarur. Zamonaviy pedagog (kompetentli) ta’lim jarayonida ma’lumotlar tarqatuvchi,
yo‘naltiruvchi, o‘quv jarayonini boshqaruvchi bo‘lishi bilan birga u tajribali do‘st, maslahatchi,
psixolog, novator, tadqiqotchi ham bo‘lishi lozim. Chunki, o‘quvchilar ehtiyojining o‘sib
borishi, iqtisodiy, ijtimoiy va siyosiy sharoitlarning o‘zgarishi, zamonaviy pedagogik va axborot-
kommunikatsion texnologiyalarning rivojlanishi, ta’lim sohasidagi tajribalar, eng asosiysi jamiyat
ehtiyoji hamda ta’limga talabning ortishi pedagog kompetentliliga ta’sir etuvchi eng asosiy
omillardan biri hisoblanadi. Buning uchun pedagogdagi mahorat, ijodkorlik, yuqori darajadagi
tajriba (professionalizm), optimallik va o‘z ishining samaradorligi talab qilinadi.
Pedagog professional darajaga etishi uchun quyidagi bosqichlarni bosib o‘tadi:
–Stajyor-pedagog (shogird)
–Pedagog
–Ustoz-shogird
–Novator pedagog
–Professional pedagog
|
