Mahsulot ishlab chiqarish va marjinal




Download 9,85 Mb.
Pdf ko'rish
bet79/130
Sana14.05.2024
Hajmi9,85 Mb.
#232892
1   ...   75   76   77   78   79   80   81   82   ...   130
Bog'liq
Mantiqiy iqtisodiyot Shaxsiy va milliy farovonlikning dolzarb masalalari

Mahsulot ishlab chiqarish va marjinal
moslashishlar
Cheklangan resurslarimizdan eng samarali foydalanish uchun har bir korxona
mahsulot ishlab chiqarish jarayonida boy bergan qiymatlar miqdorini (ya'ni,
xarajatlarni) kamaytirishining o'zi yetarli emas. Har bir korxona o'ziga tegishli
mahsulotni eng kam tannarxda ishlab chiqarayotgan bo'lsa ham, lekin barcha
korxonalar jami ishlab chiqargan mahsulotlarining umumiy xarajati ancha yuqori
bo'ladi. Masalan, ishlab chiqarish resurslarining eng arzon kombinatsiyasidan
foydalanib har bir amerikalik uchun kuniga o'nlab bir martalik taglik ishlab
chiqarishimiz mumkin. Shubhasiz, bu haddan tashqari ko'p bir martalik taglik ishlab
chiqarishni taqozo etadi, chunki taglikning marjinal xarajati (garchi juda ham kam
miqdorda bo'lsa ham) uning marjinal foydasidan ancha yuqori bo'ladi — yana bitta
taglik ishlab chiqarish uchun boy berilgan qiymat (ya'ni, uning xarajati) taglikning
bahosidan kattaroqdir. Jami tovarlar to'plamini ishlab chiqarishda resurslardan eng
samarali foydalanish nafaqat har bir tovarni eng kam xarajat sarflab ishlab chiqarishni
talab qiladi, balki har bir tovar uning marjinal qiymati marjinal xarajatiga teng

337
bo'lganga qadar ishlab chiqarilishi kerak.
Mazkur ma'lumot maksimal foyda olishga harakat qiluvchi korxonalarga eng
yuqori qiymatga ega bo'lgan mahsulotlar kombinatsiyasini ishlab chiqarishga yordam
beradi. Har bir firma oladigan foydasini ko'paytirish uchun mahsulotning narxi uning
marjinal xarajatidan (ya'ni, boshqa korxonalar mahsulot ishlab chiqarishni
kamaytirishi natijasida boy berilgan moddiy qiymatdan) yuqori bo'lsagina, ishlab
chiqarish hajmini oshiradi
(2)
. Agar barcha firmalar narx marjinal xarajatga teng
bo'lganga qadar hajmda mahsulot ishlab chiqarishsa, unda har bir firma oladigan
foydasi va ishlab chiqarilgan jami mahsulotlarning qiymati maksimal darajaga yetadi.
Bozor narxlari ishlab chiqarish bo'yicha qarorlarni o'zaro muvofiqlashtirishi tufayli
ushbu qarorlar barcha korxonalar bo'yicha marjinal printsipi asosida tenglashadi.
Bunda ba'zi korxonalarda mahsulot ishlab chiqarish hajmini oshirish va boshqalarida
ishlab chiqarish hajmini kamaytirish orqali jami ishlab chiqarilgan mahsulotlarning
umumiy qiymatini ko'paytirishning imkoni yo'q.

Download 9,85 Mb.
1   ...   75   76   77   78   79   80   81   82   ...   130




Download 9,85 Mb.
Pdf ko'rish