1.4-rasm. LCD - qo’yiq
kristalli monitor
LCD-monitorlarda tasvir oddiy oq yorug’lik nurini qayta ishlash bilan
olinayotgani uchun inson salomatligiga ta’sir kо’rsatmaydi. Shuning uchun ularda
havfsizlik standartlari degan tushuncha qaralmaydi. LCD-monitorlarida о’zida
belgilangan vertical va gorizontal nuqtalar soni ishlatiladi.
Aks holda tasvirlar
chо’zilib qolishi yoki ekran chetlaridan bо’sh joy paydo bо’lishi mumkin. Bundan
tashqari bu monitorlarda ekranda tasvirlarni о’tish chastotasi degan tushuncha ham
yо’q. Ularda har bir nuqta (piksel) alohida boshqariladi. Bu nuqtalar almashinib
turadi. Shu almashinish natijasida ranglar о’zgaradi. Shunga kо’ra LCD
monitorlarda piksellar matritsasining о’zgarish varti tushunchasi mavjud. Bu
parametr millisekundlarda о’lchanadi.
1.2.3. Plazmali displeylar
Plazmali displeylarni (Plasma Display Panel PDP) ishlab chiqarishga bо’lgan
urinishlar 1966-yilda Illinoys universiteti laboratoriyasida gazli plazmani effekti,
ya’ni gazlarni elektr toki ta’sirida yorug’lik chiqarishi hodisasi о’rganilganidan
boshlandi. 1968-yil plazmali displeylar ishlab chiqarish boshlandi. Birinchi ishlab
chiqarilgan plazmali displeylar monoxromli bо’lib, ular doimiy tokni gazli razriyadi
prinsipiga asoslangandi. Keyinchalik о’zgaruvchan tok
razriyadi texnologiyasiga
о’tildi.
Plazmali displeylarda tasvirlarni hosil qilish texnologiyasi quyidagicha:
birbiridan 0,1 mm masofada joylashgan oynali plastinalarga ksenon va neon gazlari
aralashmasini qamalgan. Oldingi yaltiroq plastinaga yupqa yaltiroq tok о’tkazgichlar
(elektrodlar) qoplangan. Orqa plastina qoplamasi mikroskopik yacheykalardan
iborat bо’lib, bu yacheykalar qizil, siyoh rang va yashil rangli lyuminofor
moddasi
bilan tо’ldirilgan va har bir uch yacheyka bir nuqta (piksel)ni tashkil etgan. Bu
plastinalarga tok berilganda plastinalar orasidagi gazli aralashma о’zidan
ultrabinafsha rangli yorug’lik nuri chiqaradi. Bu yorug’lik nuri lyuminofor moddasi
qoplangan plastinkaga tushib ranglar spektri hosil qiladi va tasvir paydo bо’ladi.
1.5-rasm. Plazmali monitor
Plazmali monitorlar tok quvvatini kо’proq iste’mol qilsada, lekin magnit
maydon hosil qilmaydi va bu о’z navbatida inson salomatligiga ziyon keltirmaydi.
Plazmali monitorlar ishlab chiqarish bilan kо’pgina firmalar shug’ullanadi. Masalan,
Hitachi ( 1970 yildan) Fujitsu, Sharp, NEC, Toshiba, JVC,
Mitsubishi, Sony va
Pioneer kabi yirik firmalar plazmali monitorlar ishlab chiqarish bilan shug’ullanib
kelishmoqda.
