tayyorlab, ularni mayatnikli kopyorda yoki bolg’a bilan urib sindirib, siniq yuza
donadorligi, nuqsonlar bo’lsa xili, hajmi va xarakteriga ko’ra metallning xossasi
aniqlanadi. Aytaylik, yuza xira tusli tolali bo’lsa,
bunday yuzalar qovushoq
metallarga taalluqli bo’ladi, chunki deformatsiyalangani uchun donalar shakli va
o’lchamini aniqlab bo’lmaydi. Agar yuza yaltiroq tusli, yirik donali bo’lsa, bunda
ular kristallik mo’rt metallarga taalluqli bo’ladi. Bu xil metallarda sinish donalar
bo’yicha yoki donalararo yuz berishi mumkin. Shuni ham qayd etish lozimki,
metallarga yuk qo’yish xarakteriga va xarorat sharoitiga ko’ra qovushoq
metallning mo’rt sinishi va aksincha, mo’rt metallning
qovushoq sinishi yuz
berishi ham mumkin. Uglerodli po’latlardan farqli o’laroq legirlangan po’latlarda
flokenlar
deb ataluvchi nuqsonlar, shuningdek,
shifer tarzidagi nuqsonli sinishlar
uchrashi mumkin. Bunga sabab bosim bilan ishlangan legirlangan po’latlarni
200—220°C xarorat oraliqlarida tez sovitilganida qattiq eritmada erigan vodorod
undan ajralishga ulgurolmaganligi oqibatida bu xil nuqsonlar va sinilmalar
uchraydi.
Makrotuzilishini kuzatish
. Buning uchun kuzatiladigan metallning tegishli
joyidan bo’yi yoki ko’ndalang kesimi bo’ylab ma’lum o’lchamli namunalar kesib
olib, ularning sirt yuzalari avvaliga yirik tishli egovda, keyin mayin tishli egovda
egovlangach mayda donli jilvir qog’oz bilan jilvirlanadi. Bunda bir nomerli jilvir
qog’ozdan ikkinchi nomerli jilvirli qog’ozga o’tishda namunani 90°C
ga burib,
sirtidagi chiziqlar yo’qolguncha jilvirlash olib boriladi. Keyin namunani yuzasiga
kislota eritmasi ta’sir ettiriladi. Turli tuzilmalar kislota ta’siriga turlicha berilishi
sababli, namunada donlar shakli va o’lchamlari, tolaliligi,
toblangan qatlam
qalinligi, g’ovaklar, darzlar, shlak qo’shimchalar va boshqalar ko’rinadi.
