elastiklik chegarasi deb ataladi va ϭ e bilan belgilanadi:
ϭ e =R e / F 0 ;
Mn / m
2
(10
-1
kg/ mm
2
),
bu yerda
R
e
-elastiklik chegarasiga tugri kelgan nagruzka, Mn xisobida;
F
0
-namunaning sinashdan oldingi kundalang kesim yuzi, m
2
xisobida.
Namunaning uzayishi bilan kuchlanish orasidagi proporsionallikning buzilish
paytiga tug’ri kelgan kuchlanish
proporsionallik chegarasi deb ataladi va
ϭ r bilan belgilanadi:
ϭ r =R r / F 0
Mn / m
2
(10
-1
kg/ mm
2
),
(3.3) R
r
-proporsionallik chegarasiga tugri kelgan nagruzka, Mn xisobida;
F
0
-namunaning sinashdan oldingi kundalang kesim yuzi, m
2
xisobida.
Cho’zish diagrammasida ordinatalar o’qiga nagruzka (R) kiymatlar, abssissalar
o’qiga esa absolyut uzayish (∆
1
) qiymatlari quyiladi.
Dastlab, namunaning uzayishi nagruzkaga proporsional ravishda boradi, ya’ni
namunaning uzayishi bilan nagruzka orasidagi bog’lanish tug’ri chiziq bilan
ifodalanadi, bu proporsionallik nagruzkaning Rr qiymatigacha-proporsionallik
chegarasiga davom etadi. Proporsionallik chegarasigacha Guk qonuni o’z
kuchini saqlaydi:
Ϭ=E∙δ (2.4) bu yerda:
Ϭ -chuzish vaqtidagi normal kuchlanish;
δ -nisbiy uzayish;
E-proporsionallik koeffitsienti (elastiklik moduli).
Yuqoridagi munosabatdan elastiklik modulini topamiz:
Binobarin, normal kuchlanishning elastik nisbiy uzayishga bulgan nisbatiga son
jixatidan teng kattalik
