|
Rezina, keramika,yog‘och materiallari va texnologik xossalari
|
| bet | 53/123 | | Sana | 15.05.2024 | | Hajmi | 14,49 Mb. | | #234931 |
Bog'liq Mat va KMT darslik7.2. Rezina, keramika,yog‘och materiallari va texnologik xossalari
1. Kauchukning turlari va xususiyatlari
(I) umumiy foydalanish uchun kauchuk
Tabiiy kauchuk (NR): asosan, Braziliya geveya daraxtining sutsimon shirasi— lateks va kauchukli daraxtlardan olinadi. Olingan lateks qayta ishlanib, xom— texnik kauchuk hosil qilinadi. Uning tarkibida 93—94% kauchuk, 2,4—2,9% oqsil, 0,3% kul, 0,3% qand moddalari va 2,5—3% smola bor. Toza tabiiy kauchuk yuqori molekulali toʻyinmagan uglevodorod, tarkibi (S5N8)p. Molyar massasi 150 mingdan 500 minggacha boradi, zanjirining uz. 10000—40000 Å, koʻndalang kesimi 1,5—3 Å gacha. Tabiiy kauchuk molekulasining bu kattaligi va shakli uning eng muhim xususiyati elastikligini koʻrsatadi. Tabiiy kauchuk moy va aromatik uglevodorodlarda va ularning hosilalarida, masalan, benzin, benzol, xloroformlarda erib, yopishqoq eritma yelim hosil qiladi.
Tabiiy kauchuk lenta, rezina shlang va rezina poyabzal tayyorlash uchun xomashyo sanaladi. Bu zarbani yutuvchi qismlarni tayyorlash uchun javob beradi va u gidroksidli suyuq mahsulotlarda, masalan, avtomobil tormoz moyi va etanolda qoʻllaniladi.
Afzalliklari: Yaxshi yeyilishga qarshilik, yuqori elastiklik, tortishish kuchi va choʻzilishga mustahkamlik, kislota ta’siriga qarshilik, yaxshi keng qamrovli ishlash.
Kamchiliklari: Yuqori issiqlikka chidamsiz, faqat oʻsimlik moyiga chidamli, mineral moy yoki benzinda kengayadi va eriydi, gidroksidga chidamli, lekin kuchli kislotalarga chidamli emas. Havoda eskirishi oson va issiqda yopishqoq boʻladi.
Izopren kauchuk: Toʻliq nomi cis-1, 4-poliizopren kauchuk, izoprendan olingan yuqori tartibli sintetik kauchuk, eritma polimerizatsiyasi usuli bilan ishlab chiqariladi. Uning tuzilishi va xossalari tabiiy kauchukga oʻxshash boʻlgani uchun u sintetik tabiiy kauchuk deb ham ataladi.21
Afzalliklari: Tabiiy kauchuk kabi, u yaxshi elastiklik va yeyilishga qarshilikka ega, mukammal issiqlikka chidamlilik va yaxshi kimyoviy barqarorlik, massa bir xilligi va qayta ishlash xususiyatlari tabiiy kauchukdan yaxshiroqdir.
Kamchiliklari: xom kauchuk (qayta ishlashdan oldin) kuchi tabiiy kauchukdan sezilarli darajada past.
|
| |
