|
Materialshunoslik va konstruksion materiallar texnologiyasi
|
| bet | 78/123 | | Sana | 15.05.2024 | | Hajmi | 14,49 Mb. | | #234931 |
Bog'liq Mat va KMT darslik1. Cho‘ktirish - zagatovkaning ko‘ndalang kesimini bo‘yi hisobiga kattalashtirish.
2. Cho‘zish - zagatovkaning uzunligini ko‘ndalang hisobiga orttirish.
3. Yumaloqlash - zagatovkaga ketma-ket zarb berish bilan dumaloq shaklga keltirish.
4. Teshish - zagatovka shaklining bir qismni siqib chiqarish hisobiga bo‘shliq hosil qilish.
5. Teshikni kengaytirish.
6. Bukish - zagatovkani zarb bilan bukish.
7. Burash.
8. Kesish - metallning bir qismini ikkinchi qismidan kesib ajratish.
9. Tekislash - zagatovka yuzasini zarb bilan ishlash yo‘li bilan bir tekis qilish. [12]
10. Payvandlash.
10.14- rasm. Bolg‘alashdagi asosiy operatsiyalar;
a-cho‘ktirish; b-cho‘zish; v- bukish; g,d- burash; e-kesish
Hajmiy shtamplash
Shtamplashda zagotovkani maxsus asbob bo‘shlig‘iga (shtampga) qo‘yib, bosim bilan ishlashda zagotovka bu bo‘shliqni to‘ldirish oqibatida pakovkalar olinadi.
Zagotovka sifatida kerakli formadagi chiviqlar-prutok olinadi. Kerakli o‘lchamda qirqib olinadi.
Bolg‘alashga nisbatan prokatlashni yaxshi tomonlari bor:
1. Murakkab formadagi detallarni olish mumkin.
2. Bunda qiytim 3-4 marta kam. Bu bilan qirqib ishlash hajmi ancha kamayadi.
3. Ish unumi baland.
Kamchiliklari:
1.Bir detal uchun shtamp yasash juda qimmatga tushadi (shtamp juda qimmat). Shuning uchun ko‘p sonli (seriyali) detallarni ishlab chiqarishda qo‘llaniladi.
2. Deformatsiya uchun ko‘proq kuch talab qilinadi.
3. Katta detallarni shtamplash qiyin. Asosan 20-30 kg li pakovkalar shtamplanadi. Ba’zan pakovka og‘irligi 3t gacha ham bo‘lishi mumkin.
Shtamplar ochiq va yopiq bo‘ladi.
Ochiq shtamplarda shtamplash. Qizdirilgan zagotovka shtampning pastki pallasiga qo‘yilib, ustki pallasi bilan zarb uriladi. Deformatsiyalangan metall shtamp bo‘shlig‘ini to‘ldira boshlaydi.
10.14.- rasm. Ochiq(a) va yopiq(b) shtamplarda shtamplash sxemasi:
1 - pitra o‘yig‘i (bo‘shlig‘i)
Pakovkaning perimetri bo‘yicha pitra (obloy yoki zausenes) hosil bo‘lishi bilan metallga berilayotgan bosim ortadi. Metallning ortiqchasi pitraga o‘tadi. Zagotovka miqdori kam bo‘lsa, shtamp bo‘shlig‘i to‘lmaydi - nuqsonli bo‘ladi, ko‘p bo‘lsa pitra keragidan katta bo‘ladi, aniqlik yo‘qoladi. Ochiq shtamplarda ishlash hammabop –universal, olingan pakovkalar unchalik aniq emas.
|
| |
