|
Materialshunoslik va konstruksion materiallar texnologiyasi
|
| bet | 76/123 | | Sana | 15.05.2024 | | Hajmi | 14,49 Mb. | | #234931 |
Bog'liq Mat va KMT darslik1. Sortli prokat:
1) oddiy geometrik shaklli profillar-list, polosa, doiraviy kvadrat va h.k.
2) murakkab geometrik shaklli-shveller, rels, qo‘shtavr, maxsus profillar.
II. List prokat.
1) Yupqa listlar:t ≤ 4mm; folga: t ≤ 0,2mm
2) Qalin listlar: t ≥ 4 - 60mm.
III. Quvurga mo‘ljallangan po‘lat prokat
1. Cheksiz D = 30 - 650 mm; t = 2 - 160 mm (uglerodli, legirlangan po‘latlar).
2. Payvandli D = 5 - 250 mm; t = 0,5 - 16 mm (uglerodli, kam legirlangan po‘latlar)
IV. Maxsus prokat: vagon g‘ildiraklari, tishli g‘ildiraklar.
V. Davriy prokat: mahsulotlarning ko‘ndalang kesimi uzunligi bo‘yicha o‘zgaruvchan bo‘ladi: vagon o‘qi, shatunlar.
Prokatlash ishlab chiqarish mahsulotlariga misollar.
10.11 -rasm. 1 – bluming; 2 – dvuxtavr; 3 – shveller; 4 – slyabing; 5 – list; 6 – lenta; 7 – chiviq (prutok); 8,9 – har xil ko‘ndalang kesimli chiviq (prutok)lar
Prokat stani
Metallarni prokatlovchi mashina prokatlash stani deb ataladi. Prokatlash stanining asosiy qismi ish kleti deyiladi. Ish qismi stanidagi podshipniklarga o‘rnatilgan juvalardan iborat bo‘lib, juvalarga aylanma harakat kuchi elektrodvigateldan keladi:
10.12 -rasm. Prokatlash stanining sxemasi:
1-elektrik dvigatel; 2-elastik mufta; 3-reduktor; 4-kulachokli mufta; 5-ish kleti; 6-shpindellar; 7-trefli mufta; 8-juvalar
Juvaning tuzilishi.
Juvalar cho‘yandan, oddiy uglerodli po‘latdan, legirlangan po‘latdan yasaladi. Quyma va bolg‘alangan bo‘lishi mumkin
Juvalar:
1) Tekis
2) Qavariq
3) Botiq
4) Ariqchali
Ichki juvaning bir-biriga mos ro‘para ariqchalari qo‘shilib kalibr hosil qiladi. Kalibr ochiq va yopiq bo‘ladi.
10.12 -rasm. Prokat vallar: a) listli; b) sortli prokatlash mahsulotlari uchun
Kerakli profil olish uchun metall ketma-ket bir necha kalibrlar sistemasidan - tizimidan o‘tkaziladi va bu jarayon kalibrlash deyiladi.
Prokatlashda dastlabki xomashyo sifatida quymalar olinadi: po‘lat quymalar 60t.gacha rangli metall va ularning qotishmalari 10t.gacha.
Sortli profillarni prokatlashda 15t.gacha bo‘lgan po‘lat quymalar blyuminglarda prokatlanadi: 140x140 yoki 450x450 mm gacha.
Issiq holda. Blyumlar zagotovka stanlariga yoki to‘g‘ri yirik sortli profillar olish staniga uzatiladi. Bu ikki holatda ham bir necha qator kalibrlardan o‘tadi.
Listli prokatlashda 50 t. quyma issiq holda slyabing olinadi tmax = 350 mm Bmax = 2300mm.
Hozirgi vaqtda slyabinglarni uzluksiz quyish bilan olinadi. So‘ng bulardan t= 1,2- 16mm qalinlikdagi polosa olinib rulonga aylantiriladi.
Hozirgi zamon prokatlash stanlarida t = 0,15 mm gacha list olish mumkin. Listlar esa t = 0,0015mm gacha.22
|
| |
