|
Mavzu: Nuqtali yo‘l datchiklarini prinsipial sxemasini o‘rganish
|
| bet | 7/7 | | Sana | 12.02.2024 | | Hajmi | 467,52 Kb. | | #155260 |
Bog'liq dachiklar2.16-rasm. ZP-43 induktiv datchikning ishlash prinsipi
b) Chiziqli ta‟sirlanuvchi g„ildirak va g„ildirak juftlik datchiklari. Poyezdni aniqlash uchun harakatlanuvchi planka. Ko‗plab temir yo‗llarning me- xanik markazlashtirish tizimla- rida harakatlanuvchi plankalar qo‗llaniladi. (2.17-rasm). Ular- ni, rels bo‗ylab o‗rnatiladigan
va chiziqli harakat printsipiga ega mexanik datchik sifatida ko‗rib chiqish mumkin. Normal
2.17-rasm. Poyezd ostidagi strelkani o„tkazish imkoniyatini yo„qqa chiqarish uchun harakatlanuvchi planka
pozitsiyada planka bosilmagan. Harakatlanayotgan poyezdning g‗ildiraklari uning ko‗tarilishiga yo‗l qo‗ymaydi, bu marshrutni uzish uchun shart bo‗ladi.
Odatda, harakatlanuvchi planka signal oldidan bir necha metrda joylashadi va unga yaqinlashayotgan poyezdni qayd qilish uchun foydalaniladi. Setrelka postining navbatchsi poyezdni ko‗rib turishi kerak, ushbu qurilma esa unga bu to‗g‗rida eslatib turadi.
Bunday datchiklarning boshqa keng tarqalgan qo‗llanishiga misol sifatida poyezdni strelkaga kirib kelishida mavjud holatda uni ulashdir.
Galvanik datchik: rels zanjiri. Hozirgi vaqtda chiziqli prinsipda ishlovchi eng keng tarqalgan datchik rels zanjiri hisoblanadi. Relslarning o‗q va poyezd g‗ildiragi orqali elektr tutashuvi izolyasiyalangan seksi- yada uni aniqlash imkoniyatini
2.18-rasm. Galvanik datchikning ishlash prinsipi
yaratadi (2.18-rasm). Seksiya
izolyatsiyasini mexanik tarzda – rels sirtmoqlarini izolyatsiyalovchi material bilan yoki elektrli relslarni jismoniy uzmasdan turib, tutashtirgichsiz rels zanjirlarini qo‗llagan holda, ajratib ta‘minlash mumkin.
Ularni asosiy qo‗llash doirasi – yo‗lning bo‗sh uchastkalarini tekshirishdir.
Boshqa misol tariqasida nuqtali turdagi datchik va qisqa rels zanjiri kombinatsiyada qo‗llanishi hisoblanadi (bunda rels zanjirining uzunligi poyezd- ning ikki o‗qi oralig‗idagi mumkin bo‗lgan masofadan uzun bo‗lishi kerak), bunday holat poyezd birligi ma‘lum nuqtani bosib o‗tgandan so‗ng yo‗lning bo‗shatganligi haqida axborot olish uchun mo‗ljallangan.
Ushbu axborotni olmagunga qadar blok-uchastka bo‗shamagan yoki marshrut yechilgan bo‗lishi mumkin emas. Shunday bo‗lgan taqdirda ham poyezdning barcha vagonlari bilan uchastkani bo‗shatganligi haqidagi kafolatini bermaydi.
Nuqtali datchik va qisqa rels zanjiri birikmasi o‗z tadbiqini Yevropa topdi, ammo bunday yechim yo‗l bo‗shligini uzluksiz nazorat qilish qurilmalari paydo bo‗lgandan so‗ng eskirib qoldi.
Rels zanjirlarini qo‗llash bo‗yicha yana bir tarixiy misol, bu Shvetsariyada birinchi bo‗lib tadbiq etilgan o‗qlarni hisoblash tizimi.
Bu tizimda poyezd harakatining yo‗nalishini aniqlash nazarda tutilgan emas. Bu tizimda, har bir o‗qning o‗tishini alohida hisobga olish uchun, uzunligi g‗ildi- rak juftliklari orasidagi minimal masofadan kalta rels zanjirlari qo‗llangan.
d) Harakat birliklari va qurilgan obyektlarning chiziqli va bo„shliqda ishlaydigan datchiklari. Bo‗shliqda ishlaydigan datchiklar, nazorat hududida yoki undan o‗tib ketayotgan, obyektlarning mavjudligini hisobga oladi. Yuqorida ko‗rib chiqilgan g‗ildirak va o‗qlar datchiklariga nisbatan ular na faqat harakat tarkibini, balki begona obyektlarni ham aniqlashi mumkin.
5. Xulosa.
Men bu mavzuda o’zimga kerekli malumotlarni bilib oldim.Bu mavzu bizga zarur boladigon bilishimiz kerek ekanligini bilib oldim. Bu mavzudan Nuqtali yo‘l datchiklarini prinsipial sxemasini o‘rganish. Bundagi barcha dachiklarda barcha ishlarda ishlasi va kerek ekanligini va qayerda nimaga qanday qilib ishlashligini bilib oldim. Bu yoʻnalishda avtomatlashtirish tizimidagi datchiklarning tasnifi keng tarqalgan. Buning sababi shundaki, texnologiya tashqi parametrlarni baholash uchun qo'shimcha vositalardan foydalanishga imkon beradi. Infraqizil qabul qilgich infraqizil nurga ta'sir qilganda, simlar bo'ylab kuchlanish farqi paydo bo'ladi. IQ sensori komponentlarining elektr xususiyatlari ob'ektgacha bo'lgan masofani o'lchash uchun ishlatilishi mumkin. Infraqizil qabul qilgich yorug'lik ta'sirida simlar bo'ylab potentsial farq paydo bo'ladi.
6. Foydalanilgan adabiyotlar
1. I. Karimov. Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi, O'zbekiston sharoitida uni bartaraf etishning yoMlari - Т.: « 0 ‘qituvchi», 2009.
2. Mirahmedov D.A. Avtomatik boshqarish nazariyasi. Oliy texnika o‘quv yurti talabalari uchun darslik. - Т.: « 0 ‘qituvchi», 1993. - 285 b.
3. Бородин И.Ф. Основи автоматики. - М.: Колос, 1987, 320 с.
4. Бородин И.Ф., Недилко Н.М. Автоматизация технологических протсессов. - М.: Агропромиздат, 1986. -386
|
| |
