|
Axborotning xossalari, axborotni o’lchash, axborotning semantik, sintaktik va pragmatik o’lchovlari
|
| bet | 8/18 | | Sana | 11.02.2024 | | Hajmi | 2,34 Mb. | | #154507 |
Bog'liq 1 MA\'RUZA Raqamli va axborot texnologiyalari fanining predmeti,3. Axborotning xossalari, axborotni o’lchash, axborotning semantik, sintaktik va pragmatik o’lchovlari
Axborot quyidagi xossalarga ega:
• ishonchlilik;
• to’liqlilik;
• qimmatlilik;
• dolzarblilik;
• tushunarlilik;
• qulaylilik;
• qisqa va lo’ndalilik va boshqalar.
Ma’lumotlarni o’lchov birliklari. Axborotni o’lchash. Harqandaymahsulotningo’lchovbirligimavjud,masalanlitr,metr,kilometr,kilogramm,volt, amper, kubometrvaboshqalar.Xuddishungao’xshashaxborotninghamo’lchovimavjud.Ikkiliksanoqtizimida axborotningengkichikbirligibit hisoblanadi, birbitbu bitta “1”yoki bitta“0”.Shunday ekan, axborotning eng kichik o’lchov birligi sifatida bir bit qabul qilingan (bit—inglizcha binary, digit — ma’nosi ikkilik raqam).
Bundasignalningmavjudligi“1”bilanyokiyo’qligi“0”bilanifodalanadi.Bitlarningbutundeb qaraladigan tutash ketma-ketligi bayt debataladi.
Axborot nazariyasida bit– ikki teng ehtimolli holatdan birini farqlash imkonini beruvchi axborot miqdoridir.
Hisoblash texnikasida bit «0» yoki «1» belgilaridan birini qabul qiluvchi va saqlovchi xotiraning eng kichik bo’lagidir. Amaliyotda ko’pincha axborotning kattaroq o’lchov birligi — baytishlatiladi. 1 bayt 8 bitga teng. Kompyuter klaviaturasidagi barcha 256 belgini kodlashtirish uchun 8 bit zarur.
Shuningdek katta hajmdagima’lumotlarsig’iminio’lchashuchunkilobayt(kb),megabayt(mb), gigabayt (gb), terrabayt (tb) va h.k.o’lchamlar mavjud:
1 Bit = Binary Digit (eng kichik)
8 Bit = 1 Bayt
1024 Bayt = 1 KB (kilo bayt)
1024 KB = 1 MB (mega bayt)
1024 MB = 1 GB (giga bayt)u
1024 GB = 1 TB (terra bayt)
1024 TB = 1 PB (peta bayt)
1024 PB = 1 EB (ekza bayt)
1024 EB = 1 ZB (zetta bayt)
1024 ZB = 1 YB (yotta bayt)
1024 YB = 1 Bronto Bayt
1024 Bronto Bayt = 1 Geop Bayt
Geop Bayt – eng yuqori xotiradir
Axbоrоtning muhim xarakteristikalaridan biri uning adekvatligi hisоblanadi. Axbоrtning adekvatligi– оlingan axbоrоt yordamida yaratilgan оbrazning real оb’ekt, jarayon, hоdisa va shunga o’xshashlarga mоsligining ma’lum darajasi. Axbоrоtning adekvatligi uchta shaklda ifоdalanishi mumkin: semantik, sintaktik va pragmatik.
Semantik(ma’noli)adekvatlik–ob’ektninguningobraziga(qiyofasiga)muvofiq-lik darajasinianiqlaydi.Semantiknuqtainazaraxborotningma’nolimazmuninihisoblashniko’zlaydi.Bundaaxborotaksettirganma’lumotlartahlilqilinadi,ma’nolarbog’liqligiko’riladi. Masalan, axborotni kodlar orqaliifodalashni ko’rsatish mumkin.
Sintaktikadekvatlik–axborotningmazmunigategmaganholda,uningrasmiystrukturaviy xarakteristikalariniifodalaydi.Sintaktikdarajadagiaxborotniifodalashusulidaaxboroteltuvchituri,uzatishvaqaytaishlashtezligi,ifodalashkodiningo’lchamlari,bukodlarnio’zgartirishaniqliligivaishonchliligihisobgaolinadi.Axborotningmazmunigaahamiyatberilmaganligi sababli, bundayaxborot ma’lumot deb ataladi.
Pragmatik(foydalanuvchanlik)adekvatlik–axborotbilanfoydalanuvchining muno-sabatlariniaksettiradi,axborotniuningasosidaamalgaoshiriladiganboshqarishsistemasimaqsadigamuvofiqliginiifodalaydi.Axborotning pragmatikxususiyatlari faqataxborot (ob’ekt),foylanuvchivaboshqarishmaqsadlariningumumiyligidanamoyonbo’ladi.Adekvatlikningushbushakliaxborotdan amaliyfoydalanish bilan bevosita bog’langan.
|
| |
