MUHANDISLIK VA KOMPYUTER GRAFIKASI BO‘YICHA

Oliy va o‘rta ta’lim tizimida pedagogik – psixologik muammolarning zamonaviy yechimlari 
Международная научно-техническая конференция «Практическое применение технических и 
цифровых технологий и их инновационных решений», ТАТУФФ, Фергана, 4 мая 2023 г. 
295
son farmonlarida belgilangan vazifalar ijrosini ta’minlash maqsadida Vazirlar 
Mahkamasi qarorga asosan 2020-2021 o‘quv yilidan boshlab Respublika Oliy 
ta’lim muassasalarida o‘quv jarayonini bosqichma-bosqich kredit-modul 
tizimiga o‘tkazish tartibi joriy etildi.
.
Bu esa o‘z navbatida 2020-2021 o‘quv 
yilining o‘zida mamlakatimizdagi 33 dan ortiq yirik oliy ta’lim muassasalari 
kredit-modul tizimiga o‘tildi. Mazkur oliy ta’lim muassalarda asosan ECTS 
kredit-modul tizimiga o‘tildi. 
Ushbu qonunga asosan kadrlar tayyorlash sifatiga, ta’lim mazmuniga 
qo‘yiladigan umumiy talablarni, ta’lim oluvchilar tayyorgarligining zarur va 
yetarli bilim darajasi hamda Oliy ta’lim muassasalari bitiruvchilariga 
qo‘yiladigan umumiy malakaviy talablarni, o‘quv yuklamasining hajmini, ta’lim 
muassasalari faoliyati va kadrlar tayyorlash sifatini baholash tartibotlari hamda 
mexanizmini belgilaydi. Oliy ta’limda Davlat Ta’lim Standartlari bosqichlarini 
amalga 
oshirish 
jarayonida, 
shuningdek 
mamlakat 
ijtimoiy-iqtisodiy 
taraqqiyotining istiqbollari, jamiyat ehtiyoji, fan, texnika, texnologiya va 
madaniyat yutuqlari, kadrlar tayyorlash borasida jahon tendentsiyalaridan kelib 
chiqqan holda ishlab chiqilgan.
Talabalarning fazoviy tasavvurlarini faqat kompyuter yordamida amaliy-
ijodiy ko‘nikmalarini loyihalash faoliyatida rivojlantirish mumkin emas. 
Talabalar grafik ishlarning bir qismini qog‘ozda va bir qismini kompyuterda 
bajaradilar. Qog‘ozda ishlash majburiydir, chunki har bir texnik jihatdan 
malakalimuhandis chizma chizish vositasiga ega bo‘lishi kerak, chunki 
professional ijodiy fikrlashga erishish uchun an’anaviy grafik eskiz texnikasini 
o‘rganish kerak. Grafik faoliyat orqali sezgi, idrok, vakillik, fikrlash kabi bilim 
jarayonlari bir vaqtning o‘zida amalga oshiriladi. Muhandislarning loyihalash 
kompetentsiyalarini rivojlanishi alohida ahamiyatga ega, chunki tafakkurning 
rivojlanishi va vizual-majoziy va fazoviy tafakkur inson aql-idroki bilan 
chambarchas bog‘liqdir [3].
Bu yerda biz maktabni bitiruvchilar muammosiga duch kelmoqdamiz, 
ya’ni "Chizmachilik" fanidan juda oz soat bor yoki umuman yo‘q. Talabalar 
bizga juda kam rivojlangan fazoviy tasavvur bilan kelishadi. Yangi o‘quv 

Современные решения проблем системы высшего, среднего образования и их решения
Международная научно-техническая конференция «Практическое применение технических и 
цифровых технологий и их инновационных решений», ТАТУФФ, Фергана, 4 мая 2023 г. 
296
muhitida o‘quv materialining katta qismi talabalar tomonidan mustaqil o‘qishga 
bag‘ishlangan. Shu munosabat bilan o‘quvchilar tomonidan o‘quv materialini 
tez va to‘liq o‘zlashtirishga, rasm chizish uchun grafik ko‘nikmalarni 
rivojlantirishga yordam beradigan bunday o‘quv-uslubiy ishlab chiqishga 
ehtiyoj bor [2]. Tarqatma materiallarning ravshanligi grafik mashg‘ulotlarning 
dastlabki bosqichida (tarqatma materiallar, ish namunalari, modellar, o‘quv 
jadvallari, topshiriq varaqalari) bmlan o‘tkazilishi ma’qul. Nazariy tarkibning 
qisqacha mazmuni va kerakli miqdordagi amaliy ishlarni, loyihalarni 
birlashtiradigan, shuningdek keraksiz grafik amallar (qayta chizish) uchun 
vaqtni qisqartiradigan bunday qo‘llanmani ishlab chiqishga ehtiyoj bor, bu juda 
o‘zgaruvchan bo‘ladi, talabalarning ijodiy qiziqishini rivojlantirishga qaratilgan 
bo‘lib, u o‘zini namoyon qilishi va o‘zini anglashiga yordam beradi. Bunday 
o‘quv vositasi bosilgan ish daftaridir. Ish daftari talabalar uchun 
o‘qituvchilarning ishini soddalashtirishga va vaqtni tejashga yordam beradigan 
didaktik o‘qitishning samarali vositasidir. Daftarga kiritilgan vazifalarning 
bajarilishi tasvirlarni yaratish ko‘nikmalarini egallash va rivojlantirish, 
o‘quvchilarning fazoviy tasavvurlarini rivojlantirishga qaratilgan [1].
Daftarning bo‘limlari tartibi ularning ish dasturidagi ketma-ketligiga mos 
keladi. Har bir bo‘lim sinflar va uy vazifalari uchun tavsiya etilgan grafik 
mashqlardan iborat. Ish daftari didaktik va metodik fan natijalarini amalga 
oshirish uchun oddiy va haqiqiy imkoniyatdir. 
O‘quv faoliyatining barcha turlari, ma’ruzalar, amaliy mashg‘ulotlar, 
uslubiy ko‘rsatmalar, bo‘limlar bo‘yicha sinovlarni o‘z ichiga oladigan elektron 
darslik bo‘lishi maqsadga muvofiqdir. “Muhandislik va kompyuter grafikasi” 
fani bo‘yicha bunday darslik talabalarni ma’lumot qidirishdan butunlay ozod 
qiladi, ularning fanga bo‘lgan qiziqishini oshiradi. Elektron darslik o‘qituvchi 
ishida katta ko‘mak bo‘lib, u fanni o‘qitish uchun ko‘proq imkoniyatlar yaratadi.
Shunday qilib, zamonaviy o‘quv jarayoni talabalarning loyihalash 
kompetentsiyalarini hamda nafaqat grafik savodxonligini, balki yangi axborot 
texnologiyalarini rivojlantirishga qaratilgan va bu jarayonlarning asosida 

Oliy va o‘rta ta’lim tizimida pedagogik – psixologik muammolarning zamonaviy yechimlari 
Международная научно-техническая конференция «Практическое применение технических и 
цифровых технологий и их инновационных решений», ТАТУФФ, Фергана, 4 мая 2023 г. 
297
“Muhandislik va kompyuter grafikasi” fanining o‘rni katta ekanligi nazariy 
isbotlandi. 
Foydalanilgan adabiyotlar 
1.
Xolmurzayev 
Abdirasul 
Abduaxadovich, 
Alijonov 
Odiljon 
Isakovich, Madaminov Javlonbek Zafarjonovich, & Karimov 
Ravshanbek Xikmatullaevich (2019). Effektivnыe sredstva 
sozdaniya obuchayuschix programm po predmetu «Nachertatelnaya 
geometriya». Problemы sovremennoy nauki i obrazovaniya, (12-1 
(145)), 79-80. 
2.
Madaminov, J. Z. (2020). Methods of developing students’ design 
competencies in the discipline “Engineering and computer 
graphics”. ACADEMICIA: An International Multidisciplinary 
Research Journal, 10(5), 66-71. 
3.
Muslimov, N. A., & Madaminov, J. Z. (2020). Methods for 
improving the qualifications of future curriculum teachers using 
information technology. Scientific-technical journal of FerPI, 24(1), 
177.

Download 6,64 Mb.