RAQAMLI IQTISODIYOT SHAROITIDA RAQAMLI MARKETING VA

Raqamli iqtisodiyotning jamiyatni rivojlanishidagi dolzarb muammolari 
Международная научно-техническая конференция «Практическое применение технических и 
цифровых технологий и их инновационных решений», ТАТУФФ, Фергана, 4 мая 2023 г. 
340
tomonlama o‘zaro aloqasi bilan birlashtirgan har qanday qidiruv natijalari 
reklamalari, elektron pochta xabarlari va reklamalarni o‘z ichiga oladi. 
Internet marketing raqamli marketingdan farq qiladi. Internet marketing 
bu faqat Internetda bo‘ladigan reklama, raqamli marketing esa mobil qurilmalar, 
metro platformasida, video o‘yinlarda yoki smartfon ilovasi orqali ham amalga 
oshirilishi mumkin. Raqamli marketing elektron qurilma yoki Internetdan 
foydalanadigan barcha marketing harakatlarini qamrab oladi. Joriy va istiqbolli 
mijozlar bilan bog‘lanish uchun korxonalar qidiruv tizimlari, ijtimoiy tarmoqlar, 
elektron pochta va boshqa veb saytlar kabi raqamli kanallardan foydalanadilar.
Raqamli marketingning bir necha afzalliklari mavjud. Quyida ularning 
ba’zilarini ko‘rib chiqish mumkin:
1. Mahsulot yoki xizmatlarni sotib olish ehtimoli yuqori bo‘lgan istiqbolli 
mijozlarni belgilash imkoniyati.
Raqamli marketing ishlab chiqruvchiga aniq auditoriyani aniqlash va 
yo‘naltirishga imkon beradi hamda ushbu auditoriyaga aniq yo‘naltirilgan 
marketing xabarlarini yuboradi. Firma ijtimoiy medianing maqsadli 
xususiyatlaridan foydalanib, ma’lum bir auditoriyaga yoshi, jinsi, joylashuvi, 
qiziqishlari, yoki xatti-harakatlari kabi xususiyatlariga asoslangan ijtimoiy 
media reklamalarini namoyish qilishi mumkin.
2. Raqamli marketingning an’anaviy marketing usullariga qaraganda 
ancha tejamkorligi. Raqamli marketing har kuni iste’molchilar harakatlarini 
kuzatib borish va ma’lum bir kanalga sarflagan pul miqdorini kamaytirishga 
imkon beradi. An’anaviy reklama shakllari haqida esa bunday deb bo‘lmaydi. 
Chunki bunda reklama qanday ishlashi ahamiyatga ega emas – firmaning sotuv 
hajmini o‘zgartiradimi yoki yo‘qmi, baribir bir xil xarajat qilinadi.
Raqamli marketing ikki turga, ya’ni onlayn raqamli marketing va oflayn 
raqamli marketingga bo‘linadi.
Onlayn raqamli marketing - bu internet bilan ishlaydigan raqamli 
platformalardan foydalangan holda marketingni amalga oshirish tizimidir. 

Актуальные проблемы цифровой экономики в развитии общества 
Международная научно-техническая конференция «Практическое применение технических и 
цифровых технологий и их инновационных решений», ТАТУФФ, Фергана, 4 мая 2023 г. 
341
Ushbu marketing turi hozirgi vaqtda marketingning quyidagi sohalarini o‘z 
ichiga oladi: SMM (Social Media Marketing); Mobil marketing; Video 
Marketing; Websayt Marketing. Oflayn raqamli marketing - bu internet bilan 
bog‘liq bo‘lmagan raqamli platformalarda marketing yuritish tizimidir. Ushbu 
marketing turiga quyidagi marketing sohalari kirishi mumkin: TV Marketing; 
Radio Marketing; SMS Marketing. 
Raqamli marketingning keng tarqalgan taktikalari va ularning har birida 
ishtirok etadigan kanallar quyidagilardan iborat: 
Kontent marketing. Kontent marketingining maqsadi kontentni ishlatish 
orqali potensial mijozlarga erishishdir. Ushbu atama brendni ommalashtirish, 
trafikning o‘sishi va xaridorlarni ko‘paytirish maqsadida kontent aktivlarini 
yaratish va targ‘ib qilishni anglatadi.
SMM (Social Media Marketing). SMM - bu ijtimoiy tarmoqlardagi 
marketing. Mijozlar va sotuvlar uchun vositadir. Bugungi kunda hamma 
biznesda har bitta mijoz uchun kurashish mavjud va uni jalb qilish usullaridan 
biri bu SMM dir. PPC (Pay Per Click). 
Hamkorlik marketingi. Bu firma veb-saytida boshqa birovlarning 
mahsulot yoki xizmatlarini reklama qilganligi uchun haq olishga asoslangan 
reklama turi. Mahalliy reklama.
Marketingni 
avtomatlashtirish 
sizning 
asosiy 
marketing 
operatsiyalaringizni avtomatlashtirishga xizmat qiladigan dasturiy ta’minotni 
nazarda tutadi. Ko‘pgina marketing bo‘limlari qo‘lda bajaradigan 
takrorlanadigan vazifalarni avtomatlashtirishi mumkin, masalan: epochta 
xabarnomalari, ijtimoiy tarmoqlarda postlarni rejalashtirish, potensial mijozlar 
bo‘yicha ish jarayonlari, aksiyalarni kuzatish va uning hisoboti.
Elektron pochta marketingi. Elektron pochta marketingi hali ham eng 
samarali raqamli marketing kanallaridan biridir. Ko‘p odamlar elektron pochta 
marketingini spam-elektron pochta xabarlari bilan aralashtirib yuborishadi, 
ammo bu elektron pochta marketingi bilan bog‘liq emas. Elektron pochta 
marketingi potensial mijozlar yoki firma brendiga qiziqadigan odamlar bilan 
aloqada bo‘lish vositasidir. Onlayn PR (Public Relationship).

Raqamli iqtisodiyotning jamiyatni rivojlanishidagi dolzarb muammolari 
Международная научно-техническая конференция «Практическое применение технических и 
цифровых технологий и их инновационных решений», ТАТУФФ, Фергана, 4 мая 2023 г. 
342
Onlayn PR - bu raqamli nashrlar, bloglar va boshqa kontentga asoslangan 
veb-saytlar bilan onlayn ravishda qamrab olishni ta’minlash amaliyoti. PR - 
oddiy reklamadan farqli o‘laroq, raqobatning ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy 
tizimlarida imij yaratish va uni amalga oshirish texnologiyasi hisoblanadi. Veb-
sayt marketing. Veb-sayt barcha raqamli marketing faoliyatining markazidir. 
Faqat, bu juda kuchli kanal, ammo u turli xil onlayn marketing faoliyatlarini 
amalga oshirish uchun zarur bo‘lgan vositadir.
Veb-sayt tovar, mahsulot va xizmatlarni aniq va esda qolarli tarzda 
namoyish etishi kerak. U tezkor va foydalanishda qulay bo‘lishi kerak.
Video marketing. YouTube ikkinchi eng mashhur qidiruv tizimiga aylandi 
va ko‘plab foydalanuvchilar biror mahsulot yoki xizmatni sotib olishdan oldin, u 
haqida biror narsani o‘rganish, ma’lumot olish yoki shunchaki dam olish uchun 
YouTube ga murojaat qilishmoqda.
Raqamli texnologiyalar va platformalarni iqtisodiyotga tatbiq etish 
choralari ko‘rilmoqda. Shu bilan birga, bu masalalar bo‘yicha tizimli muammo 
va kamchiliklar ham bisyor. Mamlakatimizda ham, ayniqsa pandemiya 
sharoitida raqamli marketing turlarini rivojlantirish, uni davlat tomonidan 
qo‘llab-quvvatlash odamlar xavfsizligi, iqtisodiyotning barqaror rivojlanishini 
ta’minlash, korrupsiya va yashirin iqtisodiyotning oldi olinishiga olib keladi.
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati:
1. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018 yil 19 fevraldagi 
“Axborot texnologiyalari va kommunikasiyalari sohasini yanada 
takomillashtirish chora-tadbirlari to’g’risida”gi PF-5349 sonli 
Farmoni. 
www.lex.uz
  
2. L.T.Abduxalilova. Internet-marketing. O’quv qo’llanma. T.: TDIU, 
2019. - 310 bet. 
3. Ergashxodjaeva Sh.Dj., Qosimova M.S., Yusupov M.A. Marketing 
asoslari. T.: “Iqtisodiyot”, 2019. - 305 bet.
4. www.hubspot.com

Актуальные проблемы цифровой экономики в развитии общества 
Международная научно-техническая конференция «Практическое применение технических и 
цифровых технологий и их инновационных решений», ТАТУФФ, Фергана, 4 мая 2023 г. 

Download 6,64 Mb.