TA’LIM JARAYONIDA AVTOMATLATLASHTIRISH TIZIMINI




Download 6,64 Mb.
Pdf ko'rish
bet171/312
Sana22.05.2024
Hajmi6,64 Mb.
#249488
1   ...   167   168   169   170   171   172   173   174   ...   312
Bog'liq
3 tom

343
TA’LIM JARAYONIDA AVTOMATLATLASHTIRISH TIZIMINI 
JORIY ETISH. 
Nabiyev Iskandar Farxodjon o‘g‘li, Mirzamboyev Tursunali Rustamjon 
o‘g‘li 
TATU Farg‘ona filiali “Kompyuter injiniringi” fakulteti 2-kurs talabalari. 
Hozirgi kunda iqtisodchining ish joyini kompyutersiz tasavvur qilish qiyin 
bo‘lib qoldi. Davr taqozosi bilan bu universal texnikaning imkoniyatlari 
mutaxassislar tomonidan to‘liq o‘rganilishi kerak. Shuning uchun ham, 
kompyuterda ishlashni bilish iqtisodchilarni ishga qabul qilishdagi asosiy 
talablardan biri ekani tasodifi hol emas. To‘g‘ri, hozircha, faqat juda oddiy 
elektron ofisning dasturiy ta’minlanishini bilish talab qilinmoqda, xolos. Ammo 
talablar yildan-yilga, borgan sari ortmoqda, chunki kompyuter istalgan sohadagi 
iqtisodchi — moliyachi, hisobchi, rejalashtiruvchi, tahlilchi, menejer va 
boshqalarining asosiy ish quroliga aylandi. Avtomatlashtirilgan axborot 
texnologiyalari (AATEX) mutaxassisga iqtisodiy jarayonlarni boshqarishda 
samarali foydalanish imkonini bermoqda. [1] 
Har bir institut talabalar va xodimlarning davomat rekordini saqlab turish 
uchun davomat tizimini talab qiladi. Ularning xuddi shunday qilish uchun o‘z 
tizimi 
bor. 
Deyarli 
jismoniy 
va 
biroz 
foydalaning 
davomatning 
avtomatlashtirilgan tizimi. Ta’lim tizimida davomatni olish bizda bir muncha 
murakkabligi sababli ro‘yxatga olish mobaynida ko‘p vaqt sariflanishi , fikrlarni 
chalg‘itishi ma’lum. Davomatni avtomatlashtirilgan tizimga o‘tkazilgandan 
so‘ng esa bu muammolarga yechim topiladi ya’ni vaqt masalasi anchagina 
tejaladi. Chet el o‘qitish tizimidagi davomat masalasi allaqachon o‘z yechimiga 
ega. Bunda davomatni raqamli texnologiyalar yordamida qisqa vaqt , samarali 
yechim hamda ishonchli tizimda olib boriladi. Bu tizimni yo‘lga qo‘yishda 
dasturiy ta’minot, texnik qisimlar va ishga tushirish murakkab bo‘lmagan 
jarayon hisoblanadi. 
Bundan tashqari, u almashtirish va inson xatosi xavfiga ega. 
Avtomatlashtirilgan qatnashish tizimi ko‘plab usullarni o‘z ichiga oladi - yuzni 


Raqamli iqtisodiyotning jamiyatni rivojlanishidagi dolzarb muammolari 
Международная научно-техническая конференция «Практическое применение технических и 
цифровых технологий и их инновационных решений», ТАТУФФ, Фергана, 4 мая 2023 г. 
344
tanib olish - eng yaxshi usullardan biri - odamlarni identifikatsiya qilish uchun 
barcha mavjud usullarning tashkil etilgan usullari. U ta’lim muassasasi yoki 
boshqa joylarda qo‘llanilishi mumkin. Ko‘p sonli ishtirokchilarni jalb qilish 
muammosidan qochish uchun zarurat bor tez va soxta davomat ehtimolini 
kamaytiradigan avtomatlashtirilgan davomat tizimi uchun. Ushbu tizim tinch va 
xavfsiz qabul qilish usulini tashkil qilish uchun ishlab chiqilgan ishtirok 
etishning pasayishi. Ushbu davomat o‘qituvchilar yoki talabalarning yuzlarini 
cheksiz aniqlash orqali tasdiqlanadi. Dastur birinchi navbatda yuzlarni va bir 
zumda sezadi ularni oldindan belgilangan ma’lumotlar bazasi bilan 
moslashtiradi.
Taklif etilayotgan tuzilma talabalarning yuzini ushlash uchun obyektivdan 
foydalanadi. Oldindan tizim yuzni aniqlash uchun Max Margin Face Detection 
(MMFD) strategiyasidan foydalanadi va model talabalarni tanib olish uchun 
Inception V3 CNN usulidan foydalangan holda tayyorlangan. Odatda o‘quv 
zalida qatnashish qo‘llanma hisoblanadi. Ya’ni, o‘qituvchilar har bir vaqtda 
o‘quvchilarni ro‘yxat raqami bo‘yicha chaqirishlari va qatnashish varaqasida 
mavjud va etishmayotganligini belgilashlari kerak edi. Ushbu tizim o‘quvchilar 
uchun ham, o‘qituvchilar uchun ham katta dars vaqtini yutib yuboradi, vaqti-
vaqti bilan firibgarlikka olib kelishi mumkin, shuning uchun o‘qituvchilar uchun 
juda charchagan protsedura va qatnashish varaqlarini qayta ishlash va saqlash 
qiyin. Taklif etilayotgan doirada ishtirok etish yuzni tan olish orqali amalga 
oshiriladi, bunda yuz asosiy omil o‘ynaydi. Shunday qilib, o‘quv zalida ishtirok 
etishni robotlashtirilgan qilish aniq natijalarni beradi va ma’lumotlar bazasida 
ishtirok etishni davom ettiradi. [3] 
Yuzni tanish - bu olingan video yoki fotosuratlarda inson yuzlarini 
aniqlash yoki tasdiqlash usuli. U surat yoki videodan yuz xususiyatlarini oladi, 
keyin algoritm bu xususiyatlarni taqqoslaydi ma’lumotlar bazasida saqlanadigan 
boshqa yuz xususiyatlari bilan. Yuzni tanishda ikki bosqich mavjud. Rasmdan 
yuzni aniqlash algoritmlari naqsh va yuzning atributlari. Ko‘zlar, og‘iz, burun, 


Актуальные проблемы цифровой экономики в развитии общества 
Международная научно-техническая конференция «Практическое применение технических и 
цифровых технологий и их инновационных решений», ТАТУФФ, Фергана, 4 мая 2023 г. 
345
jag‘ va qoshlarning hajmi, holati va shakli algoritm bo‘yicha tahlil qilinadi. 
Keyin bu xususiyatlar boshqalar bilan birlashtiriladi.
Foydalanilgan adabiyotlar 
1. R.Fayziyev, Ish joylarini kompyuterlashtirish, Toshkent — 
“O‘zbekiston” — 2010 
2. Mamatkulovich B. B. Automatic student attendance system using 
face recogniton //Next Scientists Conferences. – 2022. – С.6-22 
3. International Journal of Research in Engineering, Science and 
Management Volume-3, Issue-8, August-2020 

Download 6,64 Mb.
1   ...   167   168   169   170   171   172   173   174   ...   312




Download 6,64 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



TA’LIM JARAYONIDA AVTOMATLATLASHTIRISH TIZIMINI

Download 6,64 Mb.
Pdf ko'rish