K o‘p cho‘michli (kurakli) ish jihozi, bir vaqtning o ‘zida ikkita
yo ‘nalishdagi harakatda b o ia d i (
13.1-rasm). Bular,
zanjirning tezligi va
unga perpendikulyar b o ig an mashinaning yurish tezligi, m/s.
Tuproqni absolyut qazish tezligi, vektorlarni qo'shish
qoidasiga
asosan aniqlanadi:
9 = V
9 1» +
+
29 y A ’cosa > m/s
(13.1)
bu yerda
9Z- zanjirning tezligi, m/s;
Эуи- mashinaning yurish
tezligi, m/s S,. v a
9,u orasidagi burchak
13.1-rasmdan ko‘rinadiki,
a =90°.
Unda (13.1) formula S =
ko‘rinishga ega bo‘ladi.
Rasmdan
tgY
0 = ——
(13.2)
Z
bu yerda y0-absolyut tezlik bilan zanjirning tezligi orasidagi
burchak, u, 4-6° oraliqda b o iad i.
13.1-rasm. Ко 'p cho ‘michli kanal sirtini tekislovchi mashinasiga ta ’sir
etuvchi kuchlar
216
Cho‘mich (kurak) yordamida qirqilgan
tuproqni eni quyidagi
formula bilan aniqlanadi:
5 = ^hq-tgY<,>m
(!3.3)
bu yerda
cho‘mich (kurak) ning qadami, m;
?c>Щ
0,2 -0 ,4 m.
Mashinaning texnik ish unumdorligi quyidagi formula bilan
aniqlanadi:
Ut = 0,06- q- z-
, m3/soat
(13.4)
^yum
bu yerda
q - cho‘michning hajmi, 1 (q = 16-45 1); z- bir minut
davomida cho‘-michlardan to‘kilgan tuproqni soni (z = 30-60 to‘k/min);
kv- cho‘michni hajmidan foydalanish koeffitsienti (kv = 0,7-1,25); kyum-
tuproqni maydalash koeffitsienti.
Mashinaning yurishga qarshilik qiluvchi kuchiarning yig‘indisi
quyidagi formula bilan aniqlanadi:
IF = R f+ £ R qg,k N
(13.5)
bu yerda f- g ‘ildirakni temir yo‘ldagi
dumalanish koeffitsiyenti;
(f= 0,01-0,02); R-vertikal kuchlar yig‘indisining reaksiya kuchi, kN;
ERqg-
tuproqni kesuvchi kuchning gorizontal tashkil etuvchisi.
Mashinaning temir yo‘lga beradigan reaksiya kuchi quyidagi
formula bilan aniqlanadi:
R = mg + I R 0V,k N
(13.6)
bu
yerda m - mashinaning massasi, t; I R 0V- kesuvchi kuchlar
yig‘indisining vertikal tashkil etuvchisi,
u quyidagi formula bilan
aniqlanadi:
ZRov = 2 R U • sinp - 2 R n • cosp, kN
(13.7)
bu yerda
SRU-kesuvchi kuchlar yig‘indisining urinma tashkil
etuvchisi, kN; P - kanal devorining gorizontga nisbatan og‘ish
burchagi,
grad.
Kesuvchi kuchlar yig‘indisining urinma tashkil etuvchisi quyidagi
formula yordamida aniqlanadi:
S R u =^5!L,kN
(13.8)
Z
bu yerda
Rish- ish
jihoziga sarflanadigan quw at, kVt; 9 Z-
zanjiming tezligi, m/s.
Tuproqni kesuvchi kuchning gorizontal tashkil etuvchisi quyidagi
formula orqali aniqlanadi: