«NIMA UCHUN?» SXEMASI –muammoning dastlabki sababini aniqlash
bo’yicha fikrlar zanjiri bo’lib,tizimli, ijodiy, tahliliy mushohada qilish ko’nikmalarini
rivojlantiradi.
«BALIQ SKELETI» CHIZMASI – bir qator muammolarni tasvirlash va uni
yechish imkonini beradi. Tizimli fikrlash, to’zilmaga keltirish, tahlil qilish
ko’nikmalarini rivojlantiradi.
«QANDAY?» IERARXIK DIAGRAMMASI - muammo to’g’risida umumiy
tasavvurlarni olishga, uning yechimini topish usul va vositalarini topishga imkon
beruvchi mantiqiy savollar zanjiridan iborat.
Tizimli, ijodiy, tahliliy fikrlash ko’nikmalarini rivojlantiradi.
23
«Nilufar guli» sxemasini to’zish bo’yicha o’quv topshirig’iga yo’riqnoma
O’quv topshiriqda ko’rsatilgan muammoni hal etish vositalarini topish uchun:
1)
O’zida nilufar guli qiyofasini mujassam etgan sxemani chizing. Uning asosini
9 ta katta kvadratlar tashkil etib, ularning har biri o’z navbatida to’qqizta kichik
kvadratdan iborat;
2)
asosiy muammoni markaziy kvadratning markaziga yozing. Uni hal etish
g’oyalarini markaziy kvadrat atrofida joylashgan qolgan sakkizta kvadratlarga yozing;
3)
har bir ushbu sakkizta g’oyani markaziy kvadrat atrofida joylashgan sakkizta
katta kvadrat markaziga o’tkazing, boshqacha aytganda, nilufar gulidan uning gul
bargiga o’tkazing. SHunday qilib, ular har biri, o’z navbatida, yana bir muammo
sifatida qaraladi.
B
D
G
Z
B
Z
C
D
A
F
G
H
Y
H
C
F
Y
«NILUFAR GULI» CHIZMASI - muammoni hal etish vositasi. O’zida nilufar
guli qiyofasini mujassam etgan. Uning asosini 9 ta katta kvadratlar tashkil etib,
ularning har biri o’z navbatida to’qqizta kichik kvadratdan iborat.
Tizimli, ijodiy, tahliliy fikrlash qo’nikmalarini shakllantiradi.
2. Ketma-ket ravishda «Qanday?» savolini qo’ying va shu savolga javob bering.
SHu tartibda savollarni ketma-ket berib boravering va javoblarni o’ylab o’tirmasdan,
solishtirmasdan, baholamasdan, tez-tez yozishda davom eting.
Maslahat va tavsiyalar:
Yangi g’oyalarni grafik ko’rinishda qayd etishni o’zingiz hal eting: daraxt yoki
kaskad ko’rinishida, yuqoridan pastga yoki chapdan o’ngga. Eng muhimi esda tuting:
nisbatan ko’p miqdordagi foydali g’oyalar va muammo yechimlarini topishga imkon
beradigan usul eng maqbo’l usul hisoblanadi.
Agarda siz muammoni yechimini topish uchun to’g’ri savollar bersangiz va
uning rivojlanish yo’nalishini namoyon bo’lishida ishonchni saqlasangiz, diagramma,
siz har qanday muammoni amaliy jihatdan yechimini topishingizni kafolatlaydi.
|
