• ßпонияда аминокислоталар ишлаб чиқариш усуллари ва бир йилдаги ҳажми (1877 й.)
  • Corynebacterium
  • Metionin, triptofan, treonin, lizin, arginin va histidin




    Download 236.68 Kb.
    bet2/10
    Sana13.09.2023
    Hajmi236.68 Kb.
    #81547
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
    Bog'liq
    Islomga.Oziq ovqat UMK.7 sems.
    9b86d6f5-bbf5-4d84-82bd-9a7b5648fed0
    ажратилган

    ферментлар

    ёки

    иммобилланган микроб

    ßпония мамлакати мисолида аминокислоталарни олишнинг қуйидаги усулларини
    келтириш мумкин (9-жадвал).
    9-жадвал.
    ßпонияда аминокислоталар ишлаб чиқариш усуллари ва бир йилдаги ҳажми (1877
    й.)


    Аминокислоталар

    Ишлаб чиқариш усули

    Ишлаб чиқариш
    ҳажми, т/й.

    Аланин

    Ф,Х

    150-200

    Аргинин

    М, Х, Г

    100-300

    Аспарагин кислота

    Ф

    1000

    Аспарагин

    Х, Г

    10-50

    Öитруллин

    М, Х

    10-50

    цестеин

    Г

    1-10

    цистин

    Г

    100-200

    Глицин

    Х

    5000-6000

    Глутамин кислота

    М

    100000

    Гистидин

    М, Г

    100-200

    Гомосерин

    М

    10-50

    Оксипролин

    Г

    10-50

    Глутамин

    М

    200-300

    Изолейцин

    М, Г

    10-50

    Лейцин

    М, Г

    50-100

    32


    Лизин

    М

    15000

    Метионин

    Х

    60000 - 70000

    L-метионин

    М

    100-200

    Орнитин

    М, Г

    10-50

    Фенилаланин

    М, Х

    50-100

    Пролин

    М, Г

    10-50

    Серин

    М, Г

    10-50

    L-треонин

    М

    50-100

    DL-, L-триптофан

    Х, Ф

    100

    Тирозин

    М, Г

    10-100

    Валин

    М

    50-100

    ДОФА

    Ф

    0,1

    Изоҳ: Ф - ферментатив синтез; Х - кимёвий синтез; М - микробиологик синтез; Г -
    ўсимлик хом ашёлари ва ҳайвон оқсили гидролизатларидан экстрак
    циялаш йўли
    орқали; ДОФА - диоксифенилаланин.
    Микробиологик синтез асосида кўплаб аминокислоталарни олиш айни вақтда истиқболли
    ва иқтисодий самарали усул ҳисобланади.
    Аминокислотларни микробиологик синтездан ташқари юқорида келтирилганидек,
    ўсимлик ва ҳайвон хом ашёлари сақлаган табиий оқсиллар гидролизи йўли орқали олиш
    мумкин. Бу усул кўҳна усуллардан бири ҳисобланади. Бу усулнинг асосий камчиликларидан
    бири оқсилли озиқа ёки озиқ овқат махсулотлари сифатида фойдаланиш мумкин бўлган хом
    ашёлардан фойдаланилишидир. Масалан, жанубий шарқий Осиёда натрий моноглумат соя
    шротидан олинади. Шу каби бир қатор хом ашёлардан бу усулда аминокислоталар олиш
    иқтисодий самара бермайди.
    Аминокислоталарни кимёвий синтез қилиш етарли даражада самарадор бўлиб, юқори
    автоматизациялаш орқали узликсиз ишлаб чиқаришни ташкил этиб, ҳоҳлаган тузилишли
    бирикмани олиш имкониятини беради. Бунда озиқ овқат бўлмаган хом ашёлардан
    фойдаланилади ва катта миқдордаги махсулотни ташкил этади. Бироқ, қонуниятдагидек, бу
    жараёнлар кўпбосқичли ва мураккаб асбоб-ускуналарни талаб этади. Бу усулнинг асосий
    камчилиги эса аминокислотанинг фақатгина раöемик шаклини олиш мумкинлиги ҳисобланади.
    Паррандачиликда кенг қўлланиладиган LD-метионинни бу усулда олиш яхши йўлга қўйилган.
    Кейинги йилларда аминокислоталарни олишнинг кимёвий-микробиологик
    комбинирланган усули кенг қўлланилмоқда, бунда дастлабки бирикма кимёвий реакöия
    натижасида олинади кейин эса микроорганизмларнинг мувофиқ штаммларининг ферментатив
    фаоллиги ҳисобига охирги босқия амалга оширилади.
    Аминокислоталарни микробиологик усулда синтез қилиш кўпчилик
    микроорганизмларнинг озиқа муҳитида ушбу махсулотларни юқори даражада тўплашига
    асосланади. Микроорганизмлар орасида юқори даражада глутамин кислота ҳосил қилиш
    хусусиятига эга бўлган қатор бактериялар, ачитқи ва замбуруғ турлари мавжуд.
    Ўрганилган кўпчилик микроорганизмларнинг штаммлари, уларнинг систематик ҳолатига
    боғлиқ бўлмаган ҳолда L-аланин ва глутамин кислотани кўп миқдорда синтез қилиши
    аниқланган. Жуда кўплаб штаммлар эса аспарагин кислота, лейöин, валин, изолейцин ва
    лизинни жуда кам миқдорда синтез қилиши ўрганилган.
    Микроорганизмларнинг аминокислоталар тўплаш хусусияти ва турлар аро корреляцияси
    қатий кўринишда бўлмайди. Аминокислота продуцентларининг кўпчилиги грамманфий
    спорасиз бактериялар бўлиб, улар Corynebacterium, Micrococcus, Arthrobacter, Brevibacterium
    туркумларига мансубдир.

    Download 236.68 Kb.
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




    Download 236.68 Kb.

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Metionin, triptofan, treonin, lizin, arginin va histidin

    Download 236.68 Kb.