|
Mexatronika tizimlarini avtomobil transportlarida qo`llash
|
| bet | 7/7 | | Sana | 21.11.2023 | | Hajmi | 1,81 Mb. | | #102405 |
4.3. Avtomobilning passiv xavfsizlik tizimlari
Avtomobil xavfsizlik podushkasi (airbag). Uning elementlari: inertsion datchiklar mashina modeliga qarab, mashina bamperida, motor to`sig’i oldida, haydovchi tirsak osti joyida joylashgan bo`lib, avariya paytida boshqarishning elektron blokiga signallarni yuboradi (5.10- rasm). Zamonaviy AXBT da frontal datchiklar 50 km/soat dan yuqori tezlikdan paydo bo`lgan zarbada ishlaydi. Yon tomondagilar bundan kichikroq zarbada ishlaydi.
Elektron blokdan signal gazogenerator bilan ulangan asosiy modulga uzatiladi. Asosiy modul diametri 10 sm va balandligi 1 sm li tabletka shaklida bo`lib, azot generatsiyalovchi moddadan iborat. Elektr impuls tabletkaning patronini yondiradi va kristallar portlash tezligida gazga aylanadi. Ana shu jarayon juda tez amalga oshiriladi va podushka 25 ms ichida gazga to`ladi (5.11-rasm). Keyin podushka 200-300 km/soat tezlikda insonning ko`kragi tomon otilib keladi.
1 - xavfsizlk kamarini tarang tortish
qurilmasi; 2 –
yo`lovchi uchun xavfsizlik podushkasi; 3 - haydovchi uchun xavfsizlik podushkasi; 4 - boshqarish bloki va markaziy datchik; 5 - ijrochi modul; 6 - inertsiya datchiklari.
|
5.10-rasm. Avtomobil xavfsizlik podushkasi
|
5.11-rasm. Gazogeneratorning ishlash printsipi
Avtomobillardan tashqari katta ahamiyat yengil transport vositalari (ETV) ga qaratilgan. Ular asosan elektr yuritmada ishlaydi. Bularga misol: elektrvelosiped, giroskuter, elektroskuter, monog’ildirak, elektromobillar va boshqalar. Bularning ta`minot manbai avtonom (elektrbatareyalar) bo`ladi.
ETV ichki yonuv dvigatellar bilan ishlaydigan transportga alternativ bo`lib, asosan hozirgi vaqtda davolash maskanlarida, turistik va xiyobon komplekslarda va x.k.da ishlatiladi.
14 dyumli monog’ildirak Hoverbot S2 ning texnik parametrlari quyida keltirilgan: quvvati 800 Vt, maksimal tezligi 18 km/soat, bitta zaryadkada o’tish yo’li 20 km, gabarit va yoritish lampalari mavjud.
ETV yaratishning asosini katta momentli elektrdvigatel bazasidagi ―motor-g’ildirak‖ tipidagi mexatronik modullar tashkil qiladi.
5.1-jadvalda ETV uchun harakatning mexatronik modullarining texnik xarakteristikalari keltirilgan.
5.1-jadval ETV uchun harakatning mexatronik modullarining texnik xarakteristikalari
Elektryuritmali ETV
|
Texnik ko`rsatgichlar
|
Maksimal tezlik,
km/soat
|
Ishchi kuchlanish,
V
|
Quvvat, kVt
|
Nominal moment,
Nm
|
Nominal tok,
A
|
Massa, kg
|
Kreslo –Kolyaska
|
6
|
24
|
0,15
|
25
|
8
|
10
|
Elektr-Velosiped
|
15
|
24
|
0,3
|
20
|
15
|
12
|
Giroskuterlar
|
20
|
24
|
0,5
|
15
|
20
|
12
|
Minielektrmobillar
|
80
|
110
|
2,5
|
30
|
28
|
25
| Takrorlash va mustaqil ishlash uchun savollar
Avtomobilni xavfsiz boshqarish tizimiga tushuncha bering.
Tormozni antiblokirovkalash tizimi (ABS)ning ishlash printsipi.
Adaptiv kruiz-kontrol haqida tushuncha bering.
Ob- havo datchigi va akustik parkovkalash tizimining ishlash printsipi.
Avtomobil xavfsizlik podushkasining ishlash printsipi.
|
| |
