|
Parrandachilikning rivojlanishi, hozirgi axvoli va istiqboli
Pdf ko'rish
|
| bet | 263/386 | | Sana | 30.05.2024 | | Hajmi | 8,59 Mb. | | #257248 |
Bog'liq qorakol16.11. Parrandachilikning rivojlanishi, hozirgi axvoli va istiqboli
Parrandachilik, uning asosiy turi, tovuqchilik uzoq davrlardan beri rivojlantiriladi.
Donishmandlarimiz parrandachilikni insonlarning yetti boyligidan biri deb ham baxolaydilar.
Ammo parrandachilikning tashkil etilishi uzok yillar uning xalq xo’jaligi axamiyatiga mos
kelmagan. Parrandalarning bosh sonini ko’paytirishda, ularning mahsuldorligini oshirishda,
odatda oddiy ekstensiv usullardan foydalanilgan.
Parrandachilikni tezroq rivojlantirish asosan tarmoqda sanoatga xos texnologiyani keng joriy
etish yillaridan boshlangan. Parrandalarning bosh soni va mahsuldorligini oshirishda keskin
o’zgarish bo’lgan. Masalan, parrandalarning bosh soni 1990 yilda 1960 yilga nisbatan 4,7 marta, har
bir tovuqdan olingan tuxum esa qishloq xo’jaligi korxonalarida qariyb 2 marta, aholi jon boshiga
tuxum ishlab chiqarish esa 1,7 marta ko’paygan.
Ammo, 1990 yilda aholi jon boshiga 120 dona tuxum va 3,3 kg parranda go’shti ishlab
chiqarilgan, xolos. Bu ko’rsatkich belgilangan tibbiy meyerlarga nisbatan 3-4 marta kam edi. 2000
yilda 1990 yilga nisbatan parrandalar soni qariyb 3 marta, har bir tovuqdan olingan tuxum - 13% ga,
ishlab chiqarilgan tuxum miqdori qariyb 2 marta, parrandalar go’shti esa 5 marta kamaygan.
Mustaqillik yillarida Respublikada parrandachilikni rivojlantirishga katta e’tibor qaratildi, buni
quyidagi jadval tahlilidan bilish mumkin (1-jadval). Tahlil etilayotgan davrda parrandalar soni
20540,4 ming boshdan 56276,3 ming boshgacha yoki 2,7 martaga oshgan. Barcha toifadagi
xo’jaliklarda tuxum va parranda go’shti yetkazib berish shu davrda mos ravishda – 2,5 va 2,9 martaga
oshgan bo’lsa, fermer xo’jaliklarida – 7,6 va 11,4 marta, dehqon va aholining shaxsiy yordamchi
xo’jaliklarida – 2,3 va 2,6 martaga va qishloq xo’jaligi faoliyatini amalga oshiruvchi tashkilotlarda –
2,3 va 3,2 martaga ko’paygan. Bu yerda asosiy o’sish sur’ati fermer xo’jaliklarida bo’lib, keyingi
yillarda
parrandachilikka
ixtisoslashgan
hamda
ko’p
tarmoqli
fermer
xo’jaliklari
shakllanayotganligining amaldagi isbotidir.
Demak, parrandachilikning oxirgi yillardagi rivojlanish darajasi uning xalq xo’jaligi
axamiyatiga, boshqa chorva tarmoqlariga nisbatan ustunliklariga mos kelib bormoqda.
Istiqbolda parrandachilikni tiklash, tezroq rivojlantirish obyektiv zaruriyatdir. Uni faqat dehqon
va fermer xo’jaliklarida emas, balki yirik parrandachilik fabrikalarida shuningdek ko’p tarmoqli
fermer xo’jaliklarida rivojlantirish maqsadga muvofiqdir. Bunday tajriba iqtisodiy rivojlangan
mamlakatlarda barqaror amalga oshirilmoqda, hamda yuqori ijtimoiy-iqtisodiy samara bermoqda.
|
| |
