337
1-jadval
O’zbekistonda parrandachilikni rivojlantirishning asosiy ishlab chiqarish ko’rsatkichlari (2005-2014 yy.)*
Yillar
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
1.Barcha
turdagi
parrandalar, ming bosh
20540,4
24188,4
26118,9
29505,4
33053,0
37733,3
42818,4
47485,8
52363,2
56276,3
Barcha toifadagi xo’jaliklar
2.Tuxum, mln.dona
1966,7
2128,1
2220,4
2431,5
2760,8
3061,2
3441,7
3873,7
4388,1
4950,0
3.Parranda
go’shti,
ming tonna
27,2
30,0
34,5
35,4
38,3
42,9
51,5
60,5
66,9
79,4
Fermer xo’jaliklari
2.Tuxum, mln.dona
71,6
76,7
88,8
157,3
228,1
288,1
374,5
464,6
501,3
543,0
3.Parranda
go’shti,
ming tonna
0,5
0,5
0,6
0,7
1,1
1,3
1,5
1,8
2,4
5,7
Dehqon va aholining shaxsiy yordamchi xo’jaliklari
2.Tuxum, mln.dona
1165,8
1278,1
1383,3
1500,8
1657,0
1775,5
1875,5
2113,7
2399,9
2726,9
3.Parranda
go’shti,
ming tonna
19,2
23,4
26,4
26,9
29,1
31,7
35
42,6
44,8
50
Qishloq xo’jaligi faoliyatini amalga oshiruvchi tashkilotlar
2.Tuxum, mln.dona
729,3
773,4
748,3
773,4
875,7
997,6
1191,7
1295,4
1486,9
1680,1
3.Parranda
go’shti,
ming tonna
7,5
6,1
7,5
7,8
8,1
9,9
15
16,1
19,7
23,7
*
O’zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo’mitasi. Yillik statistik to’plam. Toshkent 2013 yil va O’zbekiston qishloq xo’jaligi. Toshkent 2015
to’plam materiallari.
16.12.Parrandachilikning iktisodiy samaradorligini oshirish imkoniyatlari
Ko’pchilik xo’jaliklarda, ayniqsa, parrandachilik fabrikalarida tuxum ishlab chiqarish va sotish
xarajatlarining rentabelligi bozor iqtisodiyoti qonunlari talablariga javob beradi. Ammo parranda
go’shtlarini yetishtirishda va sotishda bu ko’rsatkichni optimal tashkil topish imkoniyatlaridan
oqilona foydalanishga erishilgan emas.
Ko’proq, sifatliroq va arzonroq parrandachilik mahsulotlarini ishlab chiqarish va sotish uchun
quyidagi omillardan va imkoniyatlardan to’laroq foydalanish zarur:
1.Tarkibida 15-20 ta moddalar mavjud bo’lgan omuxtayemlardan foydalanish;
2.Xo’jaliklarning ixtisoslashishini hisobga olib elita hamda gibrid parranda zotlarini
ko’paytirish zarur. Oxirgi yillarda O’zbekiston parrandachilik fabrikalarida va boshqa
xo’jaliklarda “Leggorn”, “Kornish”, krosslardan «Ko’ng’ur-xayseks», «Lomoni-braun» kabi
tovuq zotlaridan foydalanish yuqori samara bermoqda;
3.Inkubasiya jarayonida sog’lom jo’ja va boshqalarni olish uchun ilg’or (progressiv)
usullardan keng foydalanish kerak. Inkubasiyalanadigan tuxumlar maxsus karton qog’ozlarda va
fleygalarda joylashtiriladi, 8-12
0
S issiklikda, nisbiy namligi 75-80% omborxonalarda, uzog’i bilan
5-6 kungacha saqlanadi. Inkubasiyalashdan oldin tuxumlarni formaldegid yod, azon, margansovka
va boshqalar kabi maxsus moddalar bilan zararsizlantirilishi ulardan foydalanish koeffisiyentini
oshiradi;
4.Yosh jo’ja va boshqalarni maxsus kletkalarda hamda to’shamalarda saqlashning ham
progressiv usullaridan foydalanish lozim. Ayniqsa ularni oziqlantirish belgilangan me’yorlarda va
muddatlarda amalga oshirilishi, mikroklimatni saqlash aloxida axamiyatga ega;
5.Zooveterinariya xizmatining progressiv usullaridan foydalanishni tashkil etish lozim;
6.Tuxum, go’sht, jo’ja va parrandachilik mahsulotlarini erkin, shartnoma baholarida sotish,
parrandachilikda band bo’lgan ishchi va xizmatchilarga kafolatlangan mehnat haqi to’lashning
amalga oshirilishi ham muhim tadbir bo’lib hisoblanadi.
|
