Ehtiyot qismlar va materiallarni me'yor bo'yicha rejalash

Download 0,81 Mb. Pdf ko'rish
bet	75/81
Sana	02.02.2024
Hajmi	0,81 Mb.
	#150608

1 ... 71 72 73 74 75 76 77 78 ... 81

Bog'liq
Avtomobil transporti ekspluatatsiyasi

2.Ehtiyot qismlar va materiallarni me'yor bo'yicha rejalash
Ehtiyot qismlar va agregatlarning buzilmasdan ishlashi avtomobillarning ishlash
sharoitiga bog'liq bo'lib, ATK da ularning ishlash davrlarini hisobga olib boriladi.
Bu yig'ilgan ma'lumotni chuqur tahlil qilish asosida keyingi yilga kerakli ehtiyot
qismlar va materiallarni hajmi rejalashtiriladi, demak bundan ko'rinadiki rejalashtirish
asosida ilmiy isbotlangan raqamlar yotishi kerak.
Bu qiyin va og'ir jarayondir. Chunki rejalashtirishda oldingi yilda sarflangan
materiallar va ehtiyot qismlarni hajmi hisobga olinishi bilan birga, omborlardagi bor
moddiy qismlar e'tibordan chetda qolmasligi kerak. Ehtiyot qismlar sarfini rejalashda ikki
xil usuldan foydalaniladi:
- Hisob - kitob usuli,
- Tajribalar yo'lidan foydalanish usuli.
Ehtiyot qismlarning sarfi, har 100 avtomobilga me'yorlangan bo'lib, u quyidagi
tenglama asosida hisoblanadi:
Lao
t
Lp)
-
(La
n
100
N
a
´
´
´
=
, dona
bu yerda:
La - avtomobillarni safdan chiqarilguncha yuradigan amartizatsion yo'li, km
n - avtomobildagi bir xil turdagi detallar soni, dona
Lp - detallarni zavod tomonidan belgilagan, birinchi almashtirish-gacha yurishi kerak bo'lgan yo'li,
km
Lao- detallarni almashtirishlar oralig'idagi o'rtacha ishlay olish resursi,
ta - avtomobillarni safdan chiqarilguncha yuradigan vaqti, yil

3.ATK ni yonilg'i va boshqa energiya resurslari bilan ta'minlash
Yonilg'i va moy mahsulotlariga ketadigan harajatlar yuk tashish tannarxini 25%
dan ortiqrog'ini tashkil qiladi. Shuning uchun ham yonilg'ini tejab tergab sarflash, uning
isrof bo'lishini kamaytirish ATK iqtisodiy ko'rsatgichlarini yaxshilashga olib keladi.
1. Yonilg'ini tejash:
-dvigatel konstruksiyalarini takomillashtirish;
-avtomobilni metall sig'imini kamaytirish;
-dizel yonilg'isi bilan ishlaydigan dvigatellarga o'tish.
2. Yonilg'ini boshqa turlari (YOBT) dan foydalanish
Keyingi yillarda mamlakatimizda YOBT bilan ishlaydigan avtomobillarni soni
kundan-kunga ko'payib bormoqda.
Bu yonilg'ilarga quyidagilar kiradi:
- siqilgan gaz (tarkibi metan 82..98%; etan, propan 1,5%gacha; butan 1%),

101
- suyultirilgan gaz (tarkibi propan, butan, prolilin),
- yog'och spirti,
- gazokondensatorlar aralashmasi,
- benzin va suv aralashmasi,
- benzin va vodorod aralashmalari.
Avtomobillarni ekspluatatsiya qilish jarayonida, yonilg'ini tejash uchun uning sarfi
nimalarga bog'liqligini bilishimiz kerak, bular:
- avtomobillarning texnik holatiga,
- transport protsessini tashkil qilish,
- ishlatiladigan yonilg'i navlarini texnik xujjatlarga va ishlash sharoitlariga to'g'ri
kelishi,
- avtomobillarni boshqarish mahorati,
- yonilg'ini yetkazib berish jihozlarini holati,
- yondirish tizimini to'g'ri qo'yilishi,
- yonilg'ini tashib kelish, saqlash va tarqatish qoidalariga rioya qilish.
Yonilg'i sarfini oshib ketishiga ta'sir qiluvchi sabablarini bilgan holda, ularni
o'rganish va bartaraf etish zarur.

Download 0,81 Mb.

1 ... 71 72 73 74 75 76 77 78 ... 81

Download 0,81 Mb.

Pdf ko'rish