21
ekanligi va ularda oʻqitish metodlari turlicha boʻlganligini
hisobga olib, 2023 yilda
erishilgan 11,08 % samaradorlik ma’qullanadi.
Bu esa tadqiqot ishimiz orqali ishlab chiqilgan taklif va tavsiyalarning
pedagogik nuqtai nazaridan ishonchliligini hamda statistik jihatdan ahamiyatga ega
boʻlgan
ijobiy
natijalarga
olib
kelganligini
tasdiqlaydi.
Samaradorlik
(
> 1) 1,16 barobar yoki 11,08 % ga oshganligini koʻrish mumkin.
Oʻtkazilgan tadqiqotlar ilgari surilgan ilmiy farazning toʻgʻri
ekanligini
tasdiqladi.
XULOSALAR
Tadqiqot doirasida amalga oshirilgan ilmiy tahlillar va izlanishlar, taqdim
etilgan taklif va tavsiyalarni umumlashtirgan hamda ularning samaradorlik darajasini
baholagan holda quyidagi xulosalarga kelindi:
1.
Amalga oshirilgan tadqiqotlar umumta’lim maktab oʻquvchilarida
fizik
tushunchalarni masalalar yechish asosida
shakllantirishning mazmuni, shakli,
metodlari, vosita va texnologiyalarini takomillashtirish zarurligini koʻrsatdi.
Yuqoridagi holatlar fizika oʻqitishda fizik tushunchalarni masalalar yechish asosida
shakllantirish imkoniyatlari hamda uning komponentlari, oʻquv-metodik ta’minoti,
takliflar va tavsiyalar ishlab chiqishga imkon berdi.
2.
Masalalar yechishni tabiiy fanlarda hamda fizika oʻqitishda qoʻllashning
pedagogik
imkoniyatlari
takomillashtirildi,
oʻquvchilar
ongida
masalalar
yechishning, ahamiyati
va oʻrni aniqlandi. Tegishli boʻlimlardagi fizik
tushunchalarni masalalar yechish asosida oʻqitishninig didaktik imkoniyatlari hamda
ta’lim mazmunini takomillashtirish tamoyillari (bogʻliqlik va reprezentativlik,
toʻliqlik, izchillik) asosida ishlab chiqilgan taklif va tavsiyalar ilmiy jihatdan asoslab
berildi.
3.
Oʻquvchilarning
masalalar
yechish
haqidagi
tushunchalarini
shakllantirish uchun ularning yosh-psixologik xususiyatlarini hisobga olgan holda
turli tipdagi masalalar (matnli, hisoblashga doir,
eksperimental, grafik) tanlash va
yechishga doir misollar keltirildi.
4.
Fizika oʻqitishda masalalar yechish darslarini fanlararo bogʻlanish
asosida fanga oid kompetensiyalarni shakllantirish, turli predmetlar mazmuni
oʻrtasidagi oʻzaro moslik va uzviylik ta’minlanishi natijasida oʻqitish
samaradorligi
oshishi tasdiqlandi.
5. Umumiy oʻrta ta’lim maktablarining fizika darsliklaridagi masalalar yechish
asosida oʻrganiladigan mavzular tahlil qilinib, mavjud holat aniqlandi, ularning
mazmuniga masalalar yechish gʻoya
va tushunchalar singdirilib, oʻrganilish davri
mazmun jihatdan moslashtirildi.
6. Umumiy oʻrta ta’lim maktabida molekulyar fizika va termodinamikaga oid
masalalar yechish asosida oʻqitishni samarali ekanligi koʻrsatib berildi va ularni
amalda qoʻllash metodikasi moduli ishlab chiqildi.
7. Umumiy oʻrta ta’lim maktablarida fizika oʻqitishda turli tipdagi masalalarni
22
yechish metodi orqali fanga oid kompetensiyalarni shakllantirishni uchun takliflar va
milliy dastur va oʻquv dasturlarini ishlab chiqishda xizmat qildi.
8.
Oʻquvchilarda
fizikadan
masalalar
yechish
asosida
fanga
oid
kompetensiyalarni shakllantirish metodini takomillashtirish
amaliyotga joriy etilishi
natijasida oʻquvchilarda oʻzlashtirish samaradorligi 11,08 % ga ortganligi matematik-
statistik tahlil metodi yordamida aniqlandi.
TAVSIYALAR
1.
Oʻquvchilarda fizikadan masalalar yechish asosida fanga oid
kompetensiyalarni tanlash darsning didaktik maqsadlaridan kelib chiqqan holda
amalga oshirish.
2.
Oʻquvchilarda fizikadan masalalar yechish asosida fizik tushuncha va
qonuniyatlarni fanlararo aloqadorlik asosida oʻqitish metodikasini takomillashtirish.
3.
Oʻquvchilarning turli tipdagi masalalar
yechish va tasavvurlarini
kengaytirish uchun koʻrgazmali dasturiy-pedagogik vositalar va jixozlarni ishlab
chiqishda aniqligi hamda texnik sifatiga e’tibor qaratish. Oʻquvchilarning
kompetentlikka oid kreativ fikrlash qobiliyatlarini shakllantirish uchun dars va
darsdan tashqari toʻgarak mashgʻulotlarida ham fanlararo bogʻlanishni inobatga olish.
