Microsoft Word kompyuter lingvistikasi doc

Download 1.93 Mb. Pdf ko'rish
bet	57/117
Sana	22.02.2023
Hajmi	1.93 Mb.
	#43214

1 ... 53 54 55 56 57 58 59 60 ... 117

Bog'liq
Formal grammatika nazariyasi
G’arb va Sharq munosabatlarida Markaziy Osiyo mintaqasining o’rni., Xalqaro munosabatlarda geosiyosiy omillar va nazariyalar, Yevroosiyoning dunyo miqyosidagi o’rni, Atom va uning planetar modeli, 13-Delphida massivlar bilan ishlash algoritmlarga doir misollar, 6ab9bf0ac2cded7d354dc5779178fbaf Bank risklari, Bo`lim boshlig`il, ZAMONAVIY IQTISODIY O\'SISH MODELLARI , 5 Hududlar kesimida qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini ishlab chiqarishning o‘sish sur’atlari-Темпы роста производства продукции, Mavzu Temperaturani o’lchash Reja, 10- mavzu. Korrupsiyaga qarshi kurash mexanizmlari, 1-Mavzu Korrupsiya tushunchasi va korrupsiyaga qarshi kurashish, Mavzu Raqamli texnika negiz elementlarini tadqiq etish Ishdan fayllar, Laboratoriya ishi №1 2 Mavzu Ikkilik sonlarni kompyuterda ifodala

government’s decision” tarzida transformatsiya qilinishi mumkin.
Har ikkala holatda
ham mazmun (“hukumat qarori”) o’zgarmaydi.
Shularni nazarda tutgan holda aytish mumkinki, avtomatik tarjima, ayniqsa,
rasmiy til doirasida muvaffaqiyatli amalga oshiriladi. So’zlashuv va badiiy uslubdagi
matnlarning avtomatik tarjimasi hali hanuz maksimal darajada hal etilgani yo’q.
Tipologik jihatdan o’xshash bo’lmagan, bir sistemaga mansub bo’lmagan tillarning
avtomatik tarjimasi masalasi bir qator muammolarni keltirib chiqarmoqda. Demak,
lingvistik tipologiyadagi farqlarni izchil o’rganish, lingvistik universaliyalarni aniqlash,
tillardagi frazeologizmlar, idiomalar, paremalar, sinonimlar, omonimlar naborini qat’iy
belgilash asosida mexanik tarjimadagi muammolarni bartaraf etish mumkin.
Eng sifatli tarjima insonning aralashuvi bilan yuzaga chiqadi. Chunki tarjimon
inson tabiiy tilining nozik qirralarini, semantik, grammatik va pragmatik jihatlarini
nazarda tutgan holda tarjimaga yondashadi. Bunda yondashuv quyidagicha bo’lishi
lozim: Mexanik tarjima yordamida tanlangan matnning tarjima qilingan dastlabki
versiyasiga ega bo’lamiz, bundan so’ng inson tarjima jarayoniga aralashadi, ya’ni u
mavjud tarjimani tahrir etadi – qo’shimchalar qo’shilish tartibi, gap bo’laklarining
joylashuvi, so’zlarning semalariga asosan to’g’ri tanlanganligi, polisemiya, omonimiya,
sinonimiyaning e’tiborga olinishi, jumlalarning stilistik jihatdan to’g’riligi kabi
parametrlarni tekshiradi.
Rus olimi Yu.I.Shemakin o’zining “Начало компьютерной лингвистики”
kitobida avtomatik tarjimaning 2 xil modelini va tarjima protsedurasini chizmalar
asosida tushuntirib bergan. Birinchi yondashuv “matn-mazmun-matn” modeli va
semantikaning formal tavsifiga tayanadi. Ikkinchi yondashuv esa “matn-matn” modeli
va tarjima mosligiga asoslangan.
Birinchi yondashuvda tilning semantikasiga maksimal darajada e’tibor bergan
holda avtomatik sifatli tarjimaga erishishga harakat qilingan. Tizimning lingvistik asosi

72
“matndan unng mazmuniga qarab borish” (“from surface structure to deep structure”)
hisoblanadi. Bunda tarjima tilning morfologik, sintaktik va semantik tahlili, luga’tlar,
grammatik qoidalar, matnlar korpusiga asoslanib amalga oshiriladi. Buni
Yu.I.Shemakin quyidagi chizma bilan tushuntirgan.
66
11-jadval
66

Download 1.93 Mb.

1 ... 53 54 55 56 57 58 59 60 ... 117

Download 1.93 Mb.

Pdf ko'rish