3.2. Stansiya navbatchisining
avtom atlashtirilgan ish jo y i
Stansiya navbatchisining avtom atlashtirilgan ish jo y i
(A R M D SP) texnik - dasturiy kom pleks b o ‘lib, stansiya
obyektlarini boshqarishda stansiya navbatchisining harakat-
larini avtom atlashtirish uchun m oTjallangan. B oshqam v
buyruqlarini berish v a poyezd holatlarini k o ‘rsatuvchi quril-
m a A R M D SP deb yuritiladi.
Tashishning yangi boshqam v usullar, inform atsion bosh-
qam v va analitik texnologiyalar to 'p lam in i keng koTam da
qoTlash sohadagi ekspluatatsion ishlar unum dorligini oshi-
rishning m uhim omilidir.
38
www.ziyouz.com kutubxonasi
H ozirgi vaqtda m ikroprotsessorli
v a rele-protsessorli
m arkazlashtirishlar faol kiritilm oqda. U lar tashish jaray o n i
boshqaruvining yag o n a chiziqli integrallashgan tizim lar
asosi hisoblanadi.
U lar yordam ida haqiqiy vaqt m asshtabida, h ar qanday
harakat tarkibini turgan jo y i v a xodim lam ing harakatini
ro ‘y x atga oladi (boshqaradi), texnologik ja ra y o n v a harakat
xavfsizligini ta ’m inlaydi.
Zam onaviy elem ent bazasini q o ‘llash tem ir y o ‘l avtom a-
tika v a telem exanika vositalarining ishlashida ishonchlilik
v a m ustahkam likni oshiradi.
Yangi avtom atlashtirigan aqliy boshqaruv tizim lam i
yaratish stansiya va peregonlarda harakatlanayotgan harakat
tarkibini shubhasiz to ‘g ‘riligi v a axborot sifatini oshiradi.
R ele-protsessorli v a m ikroprotsessorli m arkazlashtirishlar
dispetcherlik boshqarish va n azorat tizim lari bilan oson in-
tegratsiya qilinadi. Shu bilan birgalikda, tashishning operativ
boshqam vi v a stansiyadagi avtom atlashgan boshqam v tizim -
lari bilan ham birlashishi m um kin. Shunday m arkazlashtir-
ish bilan jihozlangan stansiyalarda stantsiya navbatchisi ish
o ‘m id a A R M D SP shaxsiy kom pyuterlar o ‘m atilgan, bu kat-
ta pult-m onipulator v a tablolam i alm ashtirish im koniyatini
bem vchi vosita hisoblanadi. U larda q o ‘shim cha D SP ishiga
zam r axborot berish nazarda tutilm agan.
DSP ning ish o ‘m iga MPTs-I tizimini o‘m atish doirasida
harakat jadvalining ijrochi iplarini «yopishtirish» (chizish),
vagonlar o ‘ m ini almashtirish uchun axborot kiritish va qo‘ shim-
cha m aTum otlam i olish uchun dasturiy kompleks joriy etiladi.
Bu tizim lam i loyihalash uchun texnologik y o ‘nalishlar va
A R M DSP ning MPTs-I bazasida jam lashtirish uchun namu-
naviy talablar kerak boTadi.
N am unaviy talablar texnik vositalam ing taxm iniy ma-
jm uasi m ujassam ligi (kom plektligini), loyihalash jarayonida
xarajatlam i aniqlash, zarur boTgan m aTum ot uzatish tizim lari
39
www.ziyouz.com kutubxonasi
va ishonchlilik elektr ta ’minoti, haqidagi m a’lum otlarga ega
bo'lishi shart.
. A R M D SP ni loyihalashda, A R M bilan poyezd noziri
(dispetcheri) o ‘rtasidagi texnik va texnologik bo g ‘lanishlam i
m o ‘ljallab q o ‘yishda quyidagi fiinksiyalam i kiritish kerak:
- y o ‘l qismi orqali poyezdlam i avtom atlashtirilan reja bi-
lan o ‘tkazish;
- DSP ning noto‘g ‘ri harakatlarini poyezd noziri tom oni-
dan blokirovka qilish;
-p o y e z d noziri tom onidan, poyezdlam i o ‘tib ketishi, qabul
qilinishi va j o ‘natilishi b o ‘yicha k o ‘rsatm alar olish;
- poyezd noziri tom onidan, boshqaruv A R M ida D SP ning
ham m a harakatlarini ju m ald a ro ‘yxatga olish;
- dispetcherlik m arkazlashtirish kanali b o ‘yicha, A R M
DSP da yaqinlashishlar to ‘g ‘risida v a qo'shni stansiyalardagi
holatlar haqida axborot olish va boshqalar.
A R M DSP stansiya m arshm tlarini avtom at ravishda
tayyorlash tiz im i, shtatdan tashqari, standart b o ‘lmagan, ava-
riya holatidagi va ijro etilganjadvalni tahlil etib, ayni soatga,
shu bilan birga haqiqiy vaqt m asshtabida avtom atik ravishda
oldindan aniqlash vositalari bilan jihozlangan b o ‘lishi zarur.
K om pyuterli qayd qiluvchilar yordam ida, poyezd radio
aloqasi v a dispetcherlik aloqa, texnologik harakatlar v a m u-
loqotlar reglam enti m ashinist tom onidan buzilganda yoki
bajarilm aganda, poyezd tuzuvchining hayotiga x a v f tu g ‘il-
ganda, lokom otiv blokirovkasini avtom atik ravishda am al-
g a oshirishi kerak. Shuningdek, D SP v a poyezd nozim i to-
m onidan SM B qurilm alarining norm al ishlashi buzilganda,
standart b o ‘lm agan holatlarda, avariya holatlarida v a boshqa
shtatdan tashqari holatlarda, reglam ent avtom atik nazorat
qilinishi zarur.
B undan tashqari, haqiqiy vaqt m asshtabida, m anipulatsiya
arxivida v a SMB qurilm alarining holatini hisobga olgan hol-
da muloqotlar, boshqa texnik vositalar, harakatdagi obyektlar
40
www.ziyouz.com kutubxonasi
v a boshqalam i aniqlashtirish (tenglashtirish) qilish m o ‘ljal-
langan b o ‘lishi shart.
A R M D SP ni apparat va funksional jih atd an ikki qism ga
b o ‘lish m um kin: SMB qurilm alarini boshqaruvchi v a ax-
borot-rejalashtiruvchi. U lar orasidagi b o g ‘lanish, boshqaruv
qism iga ruxsatsiz ta ’sir etishga im kon berm aydigan, o ‘zaro
aloqalar tizim i orqali am alga oshiriladi.
A R M D SP ning ham m a axborot m onitorlari sichqon-
cha va klaviaturadan boshqariladi. U lar m a ’lum otlam i
SMB qurilm alari holatlari, poyezdlam i haqiqatan kelishi
v a j o ‘natilishini boshqam v qism , tashqi m anba, m ahalliy
ishlam i avtom atlashtirilgan tizim i va boshqalardan oladi.
B oshqam vchi qism m ajburiy rezervlanadi.
N am unali (tipovoy) A R M D SP ish o ‘m i har xil (ko‘ri-
nishda) shaklda tashkil qilinishi ta k lif etiladi.
Yo‘l ta rm o g 'i katta b o ‘lm agan v a m ahalliy ishi kichik
hajm li oraliqdagi yakka stansiya uchun odatda, to ‘rtta m on-
itor etarli b o ‘ladi.
A sosiy v a zaxira m onitorlarda SMB qurilm alarining stan-
tsiya m nem osxem asi (m avhum sxem a) m anevr harakatlari
va poyezdlam i m arsh m t b o ‘yicha y o ‘nalishni tuzish uchun
joylashtiriladi.
Poezdlar harakati ijro jad v ali chiqarilgan m onitorda, po-
yezdlam ing yaqinlashishi haqidagi axborot, to ‘rtinchi m on-
itorda esa, y o ‘llardagi holatlar v a zam r b o ‘lganda m ahalliy
ish rejasi k o ‘rsatiladi.
K ichik hajm da m anevr ishlar va tarm oqlangan y o ‘llik
stansiyalarda SM B qurilm alarini boshqam vchi, soni stan-
tsiya y o ‘llar soni bilan aniqlanuvchi poyezdlar harakati ijro
jad v alin i va y o ‘llardagi holatlam i k o ‘rsatuvchi m onitorlar
o ‘m atilad i.
O datda, q o ‘shim cha chiqarilgan tablolar
o ‘m atilishi
m u m k in .
Zarur b o ‘lganda, bunday stansiyalarda m anevr nozim i
avtom atlashgan ish jo y i tashkil etiladi. B u ish o ‘m i m anevr
41
www.ziyouz.com kutubxonasi
ishlarini boshqarish v a rejalashtirish uchun yetarli darajada
axborot beruvchi axborot ekranlari bilan jihozlanishi kerak.
M ahalliy sharoitlar b o ‘y ich a lokom otiv depo y o ‘llarida-
gi lokom otivlam ing jo y lash ish i haqida axborot bem vchi
qo ‘shim cha m onitor o ‘m atilish i m um kin.
A gar D SP biriktirilgan stansiyalam i boshqarsa, u holda
kichik stansiyalarda teleboshqarish uchun q o ‘shim cha m on-
itor o ‘m atiladi.
|
