59
- raqobatlashuvchi iqtisodiy strukturalar faoliyati;
- jinoiy guruhlar va tuzilmalarning, hamda fuqarolar,
davlat va
umuman jamiyat manfaatlariga qarshi yo’naltirilgan mamlakat ichidagi
ayrim shaxslar faoliyati;
- tabiiy ofat va falokat.
Axborot xavfsizligining ichki tahdidlariga quyidagilar taalluqli:
- mobil tizimlarga xizmat ko’rsatuvchi xodimlar va foydalanuvchilar
tomonidan yo’l qo’yiluvchi axborot xavfsizligiga o’rnatilgan
talablarning
buzilishi (bilmasdan yoki atayin);
- xabarlarni (ma’lumotlarni) ishlovchi, saqlovchi va uzatuvchi texnik
vositalarining, himoya vositalarining va himoyalash bo’yicha qayd
qilingan choralar samaradorligini nazoratlash vositalarining ishlamay
qolishi
va nosozligi; dasturiy ta’minotning, axborotni himoyalashning
dasturiy vositalarining va himoyalash bo’yicha qabul qilingan choralar
samaradorligini nazoratlovchi dasturiy ta’minotning yanglishishi.
Amalga oshirilish usuli bo’yicha axborot xavfsizligi tahdidlari
quyidagi turlarga ajratiladi:
- tashkiliy;
- dasturiy-matematik;
- radioelektron;
- fizik.
Axborot xavfsizligining tashkiliy tahdidlariga
quyidagilar taalluqli:
- mobil tizimlarga hizmat ko’rsatuvchi xodimlar va foydalanuvchilar
tomonidan yo’l qo’yiluvchi axborot xavfsizligiga o’rnatilgan talablarning
buzilishi;
- axborotni manipulyasiyalash (dezinformatsiya, axborotni bekitish
yoki o’zgartirish);
- mobil tizimlarda ma’lumotlarni ruxsatsiz nusxalash;
- mobil tizimlari ma’lumotlar bazasi va ma’lumotlar bankidan
axborotni o’g’irlash;
- axborotning mashina eltuvchisini o’g’irlash;
- kriptografik himoya vositalarining muhim hujjatlarini o’g’irlash;
- mobil tizimlarida ma’lumotlarni yo’q qilish yoki modifikatsiyalash.
Axborot xavfsizligining dasturiy-matematik tahdidlariga quyidagilar
taalluqli:
- virus-dasturlarni joriy etish;
- dasturiy zakladkalarni ishlatish.
60
Axborot xavfsizligining radioelektron tahdidlariga quyidagilar
taalluqli:
- sirqib chiqishning texnik kanallarida axborotni ushlab qolish;
- apparat vositalariga va binolarga axborotni ushlab qolishning
elektron vositalarini kiritish;
- ma’lumotlarni uzatish tarmoqlarida va aloqa liniyalarida yolg’on
akxborotni majburan qabul qildirish;
- aloqa liniyasini radioelektron bostirish, mobil tizimlarini boshqarish
tizimini izdan chiqarish.
Axborot xavfsizligining fizik tahdidlariga
quyidagilar taalluqli:
- axborotni yig’ish, ishlash, uzatish, himoyalash vositalarini buzish,
ularga maqsadli ravishda nosozliklarni kiritish;
- axborotning mashina eltuvchisini yo’q qilish yoki buzish;
- fizik, dasturiy-matematik yoki tashkiliy tahdidlarni amalga oshirish
maqsadida mobil tizimga xizmat qiluvchilarga va foydalanuvchilarga ta’sir
etish.
