Investitsion faoliyatga tegishli qarorlarni qabul qilishda amaliyotda




Download 2,53 Mb.
Pdf ko'rish
bet405/436
Sana05.01.2024
Hajmi2,53 Mb.
#130885
1   ...   401   402   403   404   405   406   407   408   ...   436
Bog'liq
Moliyaviy va boshqaruv tahlili pv doc

Investitsion faoliyatga tegishli qarorlarni qabul qilishda amaliyotda 
sinovdan o‘tgan quyidagi muhim qoidalarga rioya qilinadi:
1. Pulni bankda saqlagandan ko‘ra ko‘proq foyda (soliqlar chegi-
rilgan holda) olish imkoni bo‘lsa, mablag‘larni ishlab chiqarishga, 
qimmatli qog‘ozlarga va boshqalarga investitsiyalashtirish o‘z ma’no-
siga ega bo‘ladi. 
2. Investitsiyalarning rentabellik darajasi inflyatsiya sur’atlaridan 
yuqori bo‘lgan taqdirdagina mablag‘larni investitsiyalashtirish o‘z 
mazmuniga ega bo‘ladi. 
3. Diskontlashtirish ham hisobga olingan holda eng yuqori renta-
bellik darajasiga ega bo‘lgan loyihalarga mablag‘larni investitsiyalash 
o‘z mazmuniga ega. 
Birinchi qoidaning mazmuni shundan iboratki, muayyan mablag‘ga 
egalik qiluvchilar o‘z pullarini bankda saqlagani uchun 10% li stavka 
bo‘yicha foyda oladi, agar uni ishlab chiqarishga yoki shu kabi 
yo‘nalishlarni biron-bir turiga sarflasa 20% li qaytim bilan foyda oladi. 
Demak, mablag‘ sarfining ikkinchi yo‘nalishi samarali hisoblanadi. 
Investitsion qarorlar baholanayotgan paytda inflyatsiya ham hisobga 
olinishi kerak. Misol uchun, mablag‘ egasi xo‘jalik qurilishiga 50000 
so‘m sarf qilmoqchi. 
Agar mo‘ljallanayotgan inflyatsiyaning yillik sur’ati 8% ni tashkil 
etsa, u holda, yillik foyda 40000 so‘mdan yuqoriroq summani tashkil 
etgan taqdirdagina sarflangan investitsiya maqsadga muvofiq bo‘ladi 
(8% * 500:100=40). 
Investitsion jarayon yuqorida ta’kidlanganidek, har doim risk bilan 
chambarchas bog‘langan. Chunki, vaqt noaniqlikni kuchaytiradi va 
xarajatlarni qoplashning muddatlari qanchalik uzoq bo‘lsa, investitsion 
loyiha shunchalik riskliroq bo‘ladi. Shuning uchun ham investitsion 
qarorlar qabul qilinayotgan paytda moliyaviy menejer xarajatlar, 
tushum, foyda va u yoki bu investitsion loyihaning realizatsiya 
qilinishidan erishilishi lozim bo‘lgan iqtisodiy rentabellik baholanayot-
gan paytda, albatta vaqtiy o‘zgarishlarni inobatga olmog‘i lozim. Ana 
shu narsa diskontlashtirish deyiladi va, odatda, bir necha muqobil 
variantlarda amalga oshiriladi. 
Diskontlashtirish kelajakda olinishi mumkin bo‘lgan summaning 
hozirgi pulli ekvivalentini aniqlash imkonini beradi. Buning uchun 
kelajakda olinishi mumkin bo‘lgan(kutilayotgan) summadan murakkab 
foiz bo‘yicha ma’lum muddatda jamlangan daromadni ayirish kerak.


554
Fikrimizni quyidagi misol bilan ifodalaymiz: 
Agar tadbirkor yillik 10% daromad olishni mo‘ljallab, bugun 200 
ming so‘mni investitsiyalagan bo‘lsa, 1 yildan so‘ng
200000*(100%+10%):100=220000 
200000*(1.0+0.1)=220000
so‘mga ega bo‘ladi. Ikki yildan keyin esa, mablag‘imiz 
220000*(1.0+0.1)=242000 
so‘mga teng, va hokazo. 
Navbatdagi davrlarda yanada ko‘proq daromad olish uchun 
sarmoya bilan birgalikda uning daromadini ham reinvestitsiyalashtirish 
jarayoni foizlarini jamlash(qo‘yish) deyiladi va uni quyidagi formula 
bilan ifodalash mumkin: 
KK=BK(1+F)

, bunda: 
KK – kelajakda tushadigan pul summasi; 
BK – boshlang‘ich( joriy) qiymati; 
F – foiz stavkasi yoki daromadlilik me’yori; 
S – daromadlarning jamlanishi amalga oshiriladigan yillar soni. 
Kelgusi pul summasi va foiz stavkasi (bizning misolimizda 10%) 
belgilangan holda yuqoridagi formuladan foydalanib, o‘sha pul 
summasining hozirgi qiymatini aniqlash mumkin: 

Download 2,53 Mb.
1   ...   401   402   403   404   405   406   407   408   ...   436




Download 2,53 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Investitsion faoliyatga tegishli qarorlarni qabul qilishda amaliyotda

Download 2,53 Mb.
Pdf ko'rish