2.1 Pośredni pomiar ciśnienia krwi
Stosując pośredni pomiar tętniczego ciśnienia krwi oznaczamy różnymi metodami wartość ciśnienia skurczowego i rozkurczowego. Z uzyskanych danych wyliczyć można również ciśnienie średnie (MAP), którego wartość jest równa sumie wartości ciśnienia rozkurczowego z 1/3 różnicy ciśnienia skurczowego i rozkurczowego. Do wykonania pomiaru ciśnienia wykorzystujemy sfingomanometr (rtęciowy, sprężynowy lub elektroniczny), mankiet i często jeszcze stetoskop. Bardzo ważne dla poprawnego badania jest zastosowanie odpowiedniej szerokości mankietu, który powinien przykrywać 2/3 długości ramienia bądź uda (ryc.2). Zbyt szeroki mankiet spowodować może zaniżenie ciśnienia, natomiast zbyt wąski zawyżenie [10]. Odpowiednie rozmiary mankietów dla dorosłych to 12 – 14 cm, dzieci 11 cm, małego dziecka 7 cm, zaś noworodka 3,75 cm.
Ryc.2 Pomiar ciśnienie tętniczego z użyciem mankietu.
Pomiar na udzie Pomiar na ramieniu
Do stosowanych metod pomiaru ciśnienia należą: metoda Korotkowa, palpacyjna, oscylacyjna, wykorzystująca ultradźwięki oraz automatyczna [12]. Obecnie z uwagi na postęp techniczny, trzy pierwsze, zwłaszcza w oddziałach intensywnego nadzoru wykorzystuje się już rzadko. Warto jednak przypomnieć, że metoda Korotkowa oparta jest na zarejestrowaniu momentu pojawienia się i zanikania tonów Korotkowa dzięki stetoskopowi ( ryc.3).
Ryc. 3 Fazy tonów Korotkowa.
Podczas automatycznego pomiaru tą metodą tony odbierane są przez mikrofon lub stetoskop elektroniczny i zamieniane na sygnały elektroniczne. Metoda palpacyjna polega na wyczuciu tętna na tętnicy promieniowej podczas upuszczania powietrza z mankietu. W taki sposób można oznaczyć ciśnienie skurczowe i jest ono niższe niż mierzone metodą bezpośrednią. Metoda oscylacyjna polega na obserwacji ruchów wskazówki oscylometru podczas spuszczania powietrza z mankietu. Otwarcie światła tętnicy sygnalizują jej oscylacyjne ruchy, ponieważ tętno przenosi się na oscylometr. Jest to moment odczytu ciśnienia skurczowego. Gdy wskazówka przestaje „pulsować” zapisujemy ciśnienie rozkurczowe. Metoda ta jest niedokładna i rzadko stosowana [10].
Niezawodną metodą oznaczana ciśnienia krwi tętniczej jest jego ultradźwiękowy pomiar. Mankiet wyposażony jest w sondę z nadajnikiem wysyłającym fale ultradźwiękowe i odbiornikiem. Ruchome części krwi odbijają fale i zmieniają ich częstotliwość, a odbiornik rejestruje to i przetwarza na sygnał dźwiękowy. Z uwagi na wysoką czułość aparatu pomiarowego metoda ultradźwiękowego pomiaru przydatna jest u pacjentów w stanie wstrząsu, czy małych dzieci.
W oddziałach intensywnej terapii prowadzi się obecnie automatyczny nieinwazyjny pomiar ciśnienia tętniczego krwi. Aparaty mierzą ciśnienie skurczowe, rozkurczowe, podają również wartości średnie, zapamiętują pomiary, co pozwala na przeglądanie historii trendów i wnikliwą ich analizę. Monitory EKG mają możliwość wykonywania automatycznego pomiaru w określonych odstępach czasu, szeroką skalę ustawień alarmowych, co znacznie ułatwia nadzór.
Należy podkreślić, że metody pośrednie nie przewyższają wartości inwazyjnego pomiaru ciśnienia tętniczego krwi, bowiem na dokładność pomiaru wpływ może mieć wiele czynników, np. niewycechowany manometr, źle dobrany i nieprawidłowo zamocowany mankiet, zbyt szybki ubytek powietrza z mankietu lub słabo słyszalne tony w sytuacji niedociśnienia.
|
