18
UAXBKTning asosiy vazifalari quyidagilardir: hayot faoliyati xavfsizligi
madaniyatining darajasini oshirish, aholini FV haqida operativ axborotlash, FV
haqida kafolatlangan xabar berish
muddatlarni qisqartirish, hayot faoliyati
xavfsizligi borasida aholi tayyorlanganligining saviyasini oshirish, odamlarning
ommaviy yig‗ilgan joylarda tartib-qoidalarning holatini va shart-sharoitni
kuzatishni tashkil etish va jarohatlangan aholini tezda reabilitatsiya qilish
maqsadida informatsion ta‘sirning faolligini kuchaytirish.
(UAXBKT)
tarkiban respublika, viloyatlararo, tumanlararo axborot
markazlari va terminal komplekslarni o‗z ichiga olib,
aholini ommaviy xabar
berish va axborotlash, kuzatish va ma‘lumotlarni yig‗ish, radiatsiyaviy va
kimyoviy nazorat qilish, tovushli eshittirish
va axborotlar xavfsizligini
taminlashni qamrab oladi. (rasm.10).
Rasm. 10. UAXBKT
axborot markazining operatorlar zalining
ko„rinishi
Aholini favqulotda vaziyatlarga tayyorlash O‗z.R o‗quv yurtlarida,
malaka oshirish tashkilotlarida, fuqaro muxofazasi bo‗yicha o‗quv-uslubiy
markazlarda, ish joylarida, yashash joylarida amalga oshiriladi. Bundan tashqari
aholini xabardor qilish va ma‘lumotlar berish uchun:
- ma‘lumotlarni tasvirlovchi texnik vositalar- ko‗chada o‗rnatilgan
svetodiod ekranlar, bino ichidagi
plazmali panellar, transport vositalarida, bino
qoshidagi ―yuguruvchi‖ matnlar, mobil telefonlar, Internet va b. orqali
axborotlarni aholiga roliklar, elektron plakatlar tarzida, tazyiq va FV ro‗y berishi
sharoitida o‗zini tutish xavfsizligi qoidalari haqida informatsion bildirishlar;
19
- kuzatuv va ma‘lumotlar to‗plash uchun kuzatuv kameralari yordamida
xavfli vaziyatlar bo‗layotgan joy, odamlarning ko‗plab to‗plangan yerlaridagi
ahvolni ko‗rish, ovoz panellari orqali informatsion markazlaridagi operatorlar
bilan aloqa o‗rnatish;
- radiatsion va kimyoviy nazorat vositalari bo‗lgan avtomatlashtirilgan
komplekslar,
datchiklar, odamlarning ko‗plab to‗plangan yerlaridagi radiatsion
va kimyoviy xolati haqidagi ma‘lumotlarni yig‗ish va saqlash;
- tovushli kuzatuv vositalari: tovushni kuchaytirish qurilmasi, aholini
tovushli xabar berish dinamiklari va boshqa uskunalar;
-
informatsion
xavfsizlik
ta‘minoti-
kompyuter
viruslaridan,
«xakerlar»ning xujumidan muxofazalovchi dasturiy vositalar va b. dan
foydalaniladi.
Rasm 11. Tashqi svetodiod yoritilishi
Bulardan foydalanish natijasida
aholini FM soxasidagi FVdan
muxofazalanishga tayyorlash, tazyiq va xavflar haqida kafolatlangan xabar
berish va ma‘lumotlarini yetkazish, umumiy tartibni
saqlash monitoringini
kuchaytirish, ijtimoiy xavfli odamlarni aniqlash va identifikatsiya qilishni
oshiradi.
Chet el tajribasini tashxizi (eng avval AQShning ob-havo radiosi) FV
orqali tazyiq va xavflar yuzaga kelish haqida axborot berish uchun butun
mamlakatni qamrab olgan ul‘traqisqa to‗lqinli raqamli maxsus radiouzatish
tarmoq tuzilmasi yordamida o‗ta yuqori sifatli axborot
uzatish imkoniyatiga
egaligi va zarurat tug‗ilganda radiouzatish qurilmalarini majburan shu to‗lqinga
20
moslashish tizimini mamlakatimizda ham shunday tarmoq yaratish masalasi
turibdi.
1
