76
VI.3. Korroziyadan himoya qilish usullari
Magistral neft va gaz quvurlari asosan tuproq muhitida ishlaydilar va ularning
tuproq korroziyasidan himoya qilishda quyidagi usullardan foydalaniladi:
-
quvurlarni maxsus yotqizish usuli. bunda quvurlarning atrofini qum, bitum
bilan qayta ishlangan tog‘ jinslari bilan o‘rash, hamda quvur atrofidagi tuproqlarni
neytrallash va zovur ichida drenaj ariqchalar hosil
qilish va boshqa tadbirlar
yordamida korroziyadan himoya qilinadi;
-
quvur yuzasini izolyatsiya qoplamalari bilan o‘rash passiv usul;
-
elektrokimyoviy himoya usuli aktiv usul (anodli, kotodli va protektorli ).
Quvur va rezervuarlarning ichki yuzasini himoya qilish:
qoplamalar,
ingibitorlar va elektrokimyoviy vositalar yordamida amalga oshiriladi.
Ingibitorlar kimyoviy birikmalar bo‘lib, ular asosan uzoq saqlanadigan metall
qismlarining atmosfera korroziyasidan, hamda rezervuarlarning
ichki yuzasini
himoya qilishda foydalaniladi. Ingibitorlar himoyasida idishlarning ichki yuzasi
uning suvli yoki boshqa erituvchilardagi eritmasi bilan chayiladi.
Natijada ingibitor
molekulalari idish devoriga yopishib (adsorbsiyalanib) yupqa himoya pardasini hosil
qiladilar. Bu parda tashqi muhitni metall yuzasiga bo‘lgan ta’sirini kamaytiradi.
Ingibitorlarni himoya qilish xususiyati, ularning tabiati va xossalariga bog‘liq bo‘ladi.
Saqlanib turiladigan metall qismlari esa, ingibitorni
uning yuzasiga surkab
qo‘yish yoki ingibitor bilan to‘ldirilgan qog‘oz bilan o‘rab qo‘yish orqali
korroziyadan saqlanadilar.
VI.4. Quvurlarning ichki va tashqi korroziyasiga qarshi kurashishning
passiv va aktiv usullari
Izolyatsiya qoplamalari bilan himoya qilish. Izolyatsiya
qoplamalarining
himoya qilish mexanizmi metallga bo‘lgan tashqi muhit ta’sirlarini bartaraf etish va
uning o‘tish qarshiligini oshirishga asoslangan. Qoplamalar sifatida bitum mastikasi,
polimer yopishqoq lentasi, lak-bo`yoqlar, sement-beton
va boshqalar ishlatiladi
(VI.3-rasm
)
. Quvurlarni va rezervuarlarni tuproq korroziyasidan himoya qilishida,
77
asosan, bitum mastka qoplamasidan foydalaniladi, chunki u izolyatsiya qoplamasiga
bo‘lgan barcha talablarga javob beradi.
Bitum mastikasi to‘ldiruvchi neft bitumi va plastifikatordan tashkil topgan.
To‘ldiruvchilarning asosiy vazifasi mastika qoplamasini
mahkamligini oshirishdan
iborat bo‘lib, to‘ldiruvchilar sifatida asbest rezina, kauchukning mayda kukunlari va
maydalangan polietilen, izobutilen va boshqalar ishlatiladi. Plastifikatorlarning asosiy
vazifasi bitum mastikasini oquvchanligini, surkaluvchanligini oshirishdan iborat.
Plastifikatorlar vazifasida transformator yog‘i, polimer
mahsulotlari poliizobutilen,
poliden, “ko‘k” yog‘ va boshqalar ishlatiladi.
