• F = А - В - В ■ A
  • Nazariy fizika kursi




    Download 9,41 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet35/240
    Sana08.01.2024
    Hajmi9,41 Mb.
    #132633
    1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   240
    '
    a
     
    b
    b o is a , u
    holda b '-B -A  deb belgilanadi. A gar a b - b a b o isa , A va в  
    operatorlar o ‘z-o ‘ziga kommutativ operatorlar deyiladi, aks holda, y a ’ni 
    A B i tB A  
    b o is a , 
    ular 
    komuttativ 
    b o im a g a n
    (antikommutativ) 
    operatorlar deyiladi.
    F = А - В - В ■
     A 
    operator л va в  operatorlar uchun kom m utator deyiladi.
    Avvaio, chiziqli operator degan 
    tushuncha bilan tanishib 
    chiqaylik. Agar L operator quyidagi shartni
    L ( c lul + c2u2) = c^Lu^ + 
    c
    2L
    u
    2
     
    (2.3)
    59


    qanoatlantiradigan b o ‘Isa, u chiziqli operator deb ataladi. Bu formulada
    и, va 
    u
    2
    lar ixtiyoriy funksiyalar b o ‘lib, c, va сг lar esa ixtiyoriy 
    kompleks sonlardir. Koordinataning x operatori ham, impulsning j>, 
    operatori ham chiziqli operator ekanligiga ishonch hosil qilish qiyin 
    emas:
    x(c, M, + c
    2
    u2) = х(с,и, + c
    2
    u2) = c, (хм, ) + c2 (xw2 ) = с, (хм,) + c
    2
     (xu7)
    Э
    Д . (c, и, + c^m7 ) = - ih  • - (c,w, + с2м7) =
    Э
    а
    / .. Эи, 4 
    . .. ЭU-, ^
    C| 
    Эх + 
    Эх" = C’ 
    Л + Сз 
    V“ 2^ '
    A gar A va в  operatorlar chiziqli b o ‘lsa, ularning y ig ‘indisi ham, 
    ko'paytm asi ham chiziqli operator b o ‘ladi. Shunga binoan * va Д, 
    operatorlar chiziqli 
    b o igan lig i 
    sababli, 
    ular 
    o ‘rqali 
    algebraik 
    ifodalanuvchi har qanday fizik kattalik ham chiziqli operator b o iad i. 
    Demak, fizik kattalikka m os keluvchi operatorlar chiziqli b o iis h i shart.
    Chiziqli L operator o ‘z-o‘ziga q o ‘shma yoki ermit, operator deyiladi, 
    agarda
    ju j (x)Lu

    Download 9,41 Mb.
    1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   240




    Download 9,41 Mb.
    Pdf ko'rish